Thursday, October 29, 2009

* * *

ერთი წლის შემდეგ ვნახე. რა დიდი დროა!
რაკი არსად ჩანდა, მეგონა, რომ ჩამალა, რომ გულის სიღრმეში...
მე მაქვს ნაჩუქარი წიგნი, ავტოგრაფით. აბზაცი გამახსენდა იმ წიგნიდან.
მთელი წელიც მახსოვს, ჩემი "წიგნიდან".
დღევანდელი ცხელი შ...უადღეც.

Tuesday, October 27, 2009

მონოლოგი

ლექსი "მონოლოგი" 2007 წელს დავწერე და "ებლიტფოზე" გამოვაქვეყნე. მაშინ ემხვარმა მინაწერი დაწერა, რომელიც ძალიან მომეწონა. რა თქმა უნდა, მინაწერი შენახული მქონდა. როგორც ჩანს, ემხვარსაც. თუ რატომ მიუბრუნდა ახლა, ამას ძველ მინაწერზე დართულ პოსტ სკრიპტუმში ხსნის:
"ლიტერატურული კრებული ”მონოლოგები.... პირისპირ” ახლა კიდევ ერთხელ გადავიკითხე. ქეთის ლექსიც გამახსენდა და ჩემი მინაწერიც... "
ძალიან გამიხარდა ხელახლა წაკითხვა!
და ბლოგზე გამოქვეყნება გადავწყვიტე:

* * *
ანტიკურ ხანის მანუსკრიპტად გამოცხადებულ გულწრფელ საკითხავს

ამ ლექსს ავტობიოგრაფიას დავარქმევდი...
ანტიკური ხანა, როგორც მოგეხსენებათ, ვერ გეტყვით უძველესი ხანაა-მეთქი... მაგრამ კაი ხნისაა... და ყველა სიტყვა შეგვიძლია გულწრფელად მივიღოთ.. ისიც შეგვიძლია, განალების თუ ისტორიის გაცნობის პერიოდად მივიჩნიოთ...

მერე ცოდნა მოდის... ტვინი წაკითხულს იმახსოვრებს და იწყება მონოლოგის გარდასახვა დიალოგად.. მოგეხსენებათ, დიალოგს ორი მხარე აქვს - აქ ერთი მხარე ავტორია - მეორე... - ცოდნა თუ მიღებული ინფორმაცია...

დიალოგი არა მარტო ორ მხარეს, არამედ ორ ხშირად ურთიერთსაწინააღმდეგო და გამომრიცხავ შეხედულებასაც მოიცავს... და თუ ასე არაა.. მაშინ დიალოგი იგივე მონოლოგია....

მონოლოგი უფრო ხშირად ყავის ჭიქასთან იმართება თუ, როგორ ვთქვა, თუ ყავაზე მკითხაობა შეგიძლია... თუ არ შეგიძლია მაშინ მონოლოგს ის წაგიკითხავს ვისაც ეს შეუძლია...შენ კი თავ დაქნევ-გაქნევა დაგრჩენია.

ყავის ჭიქა სახეზეა...

როგორი ყავის ჭიქა...
კოპლებიანი...
მნიშვნელოვანი განსაზღვრებაა...

კოპლებიანი კაბა, ბაფთა, როგორც წესი პატარა გოგოებს უკავსირდება.... და თუ დღეს საქმე გვაქვს კოპლებიან წიქასთან ეს იმაზე მიუითებს, რომ ჭიქა მართალია ბავშვს უყიდეს ან აჩუქეს... მაგრამ მას არადანიშნულებით იყენებდნენ და პატარა გოგოს მხოლოდ ჩაი ასმევდნენ...

შეიძლება ვთქვა, რომ ჭიქაც ანტიკური ხანისაა... ანუ დიდი ხნისაა... ეგებ ერთი მხარე ან კიდევ უფრო უარესი სახელურიც ჩამოტეხილი აქვს...

ბუნებრივია ჩაის ჭიქაში, რომელსიც ლიმონია ჩაწურული არავითარი მანუსკრიპტი არ იქნება... ანუ ვერანაირად ვერ "გავიგებთ" რა მოგველის მომავალში...

რით ვლის ჩაი ყავას?! ჩაი წარსულზე მეტი დაფიქრების საშუალებას იძლევა, ამასთან არსად გეჩქარება და ხელებს ერთად და ლოყებს ცალ-ცალკე უფრო დიდხანს ითბობ...

ჩაი ცხელი ყოფილა...
რაზე მიუთიებს ეს?
იმაზე, რომ დიალოგი - მონოლოგად სულ ახლახან ქცეულა...

რა ემართებათ ცხელი ჩაის მსმელებს... თუ ოდნავ თბილი ყავის სმაზე არიან მიჩვეულები? ენა ეწვებათ... მაგრამ ეგ არაფერი... მიეჩვევიან... სხვათა შორის წიწაკის შემთხვევაშიც ასეა...

ამიტო"სხვა დამწვრობებთან აღარ მოვიტან"().

ენის სიდამწვრემ გადაიარა... მითუმეტეს ენა არასოდეს არაა მშრალი - ერთი ძველი გამოცანა ხომ გახსოვ "ვაშრე, ვაშრე, ვერ დავაშრე... გადაიარა და შეგვილია ონოლოგის რეჟიმში "ხმამაღლა ვიფიქროთ" დაახლოებით? ისე როგორც ჩვენი ლიტ ფორუმელები არც თუ იშვიათად აკეთდნენ და მომავალშიც გააკეთებენ.....

ისევ ბავშვობაში გადავდივართ... ანუ გეჩვენება, რომ ადგილს გეილებიან...
რომელ ადგილზეა საუბარი?
ალბათ იმაზე რაც უნდა იყოს და არა იმაზე რაც არის...
საინტერესოა.. ოცნებებისას კედლის მხარეს რატომ გადავბრუნდებით ხოლმე?
ფარს ვეძებთ, როცა ხმალი დაშვებულია?

"ხშირად ვყოფილვარ მოდიალოგე
და თითქოს ადგილს მეცილებიან.
(და რომელ ადგილს?!)
ვიღაცა სწავლობს საზეპიროებს და
უმეორებს კედლისაკენ გადაბრუნებულ ოცნების პირმშოს".

ზოგადად, ქუჩის თემა თანამედროვე ლექსში აქტუალურია... ქუჩა შეილება იყოს გრძელი, მოკლე, ჩიხიანი, დაკლაკნილი, ვიწრო , განიერი და .... ცხოვრებაც ასეაო ამბობენ თანამედროვე პოეტები (ძველებიც ამბობდნენ) და იფარება ქვფენილები და .. ასფალტითა და მაღალი შემადგენლობიოს ცემენტით ... მთავრდება წარსული ქუჩის და ცხოვრების... ვაბიჯოთ მოასფალტებულ, მოცემენტებულ ქუჩებზე და ვიფიქროთ მომავალზე.... განსაკუთრებით მაშინ, როცა ღამეა, ქუჩები განათებულია და დაძინების წინ კიდევერთხრეელფინჯანჩაის (არა ყავის) მირთმეული შუქს ანთებ... წვები.. კედლისკებნ გადაბრუნდები და ისიზმრებ...

ყველა ლამაზი სიზმრის ასრულებას გისურვებ...

P.S.
ოპტიმისტია ამის ავტორი... ესაა ოპტიმისტი არც თუ დიდი ხანია გახდა...
მიზეზი?
აბა, ეგ საიდან....?!

P. P. S.
ლიტერატურული კრებული ”მონოლოგები.... პირისპირ” ახლა კიდევ ერთხელ გადავიკითხე.
ქეთის
ლექსიც გამახსენდა და ჩემი მინაწერი...

Monday, October 26, 2009

ერთი კვირა, კედელზე

გზად – ერთი ნაპირიდან მეორემდე...
გადავხედე სხვა "ჩემი" მხატვრების კოლექციებს, მაგრამ განწყობამ ისევ ამ ნახატთან დამაბრუნა. მაკა ბატიაშვილის "ხიდს" გამოვფენ.
ასე მგონია, ეს გოგო მგავს – ვიდრე გადავა, ჩავლილ წყალს ჩასჩერებია.

პ. ს. საერთოდაც, ეს კვირა "ხიდების" იყოს. თუკი ამოვარჩევ, რომელიმეს კიდევ შემოგთავაზებთ.

26 ოქტომბერი –
1 ნოემბერი.

Sunday, October 25, 2009

გარეკანი


ამ ფოტოთი კი პირველი ქვეთავი ("სულშეკრული") გაფორმდა.
ინტერესით მოვისმენ ნებისმიერ აზრს...

Saturday, October 24, 2009

მერიდიანი

ისეთი ემოციური დღე მქონდა.. ახლა თუ რამის დაწერას შევძლებ, არ ვიცი, მაგრამ ვცდი. წუხელ სამ საათამდე ვერ დავიძინე: ვნერვიულობდი, აღარაფერი მომწონდა. დილით კი...

მერიდიანი
ჩემი წიგნი ერთ–ერთ საუკეთესო გამომცემლობაში – "მერიდიანში" დაიბეჭდება. მე ის ეტაპი არ გამივლია, რასაც ავტორთა უმეტესობა გადის – სხვადასხვა გამომცემლობებში სიარულითა და დასაბეჭდი წიგნის მათთვის შეთავაზებით. თავიდანვე (რაც წიგნზე სერიოზულად ფიქრი და თანხის მოგროვებაც დავიწყე) ვფიქრობდი, რომ "მერიდიანში" გამოვცემდი. გადაწყვეტილებამდე, უფრო სწორედ – სურვილამდე, პირველ რიგში იმ პოეტურმა კრებულებმა მიმიყვანა, რომლებიც ამ გამომცემლობამ დაბეჭდა და ძალიან კარგი პოლიგრაფიული ხარისხით გამოირჩევა (რეზო გეთიაშვილის და გივი ალხაზიშვილის წიგნებს ვგულისხმობ, ერთ მათგანზე ადრე ვწერდი კიდეც).
"მერიდიანის" დიზაინერის მადლობელი ვარ – ფოტოები დასაბეჭდად მოამზადა და რაც ძალიან მაინტერესებდა (მისი გამოცდილების გამო) – ყდაც მოიწონა. მაკეტის ამობეჭდვამ ჩემი შიში გაფანტა და უკვე ადვილად გადავერთე შემდეგ ეტაპზე. შემდეგ ეტაპში ინფორმაციულ ნაკადს ვგულისხმობ – დღეს ხომ ამდენი რამ ვნახე.

სტამბა
სტამბის სუნი ჩავისუნთქე :) დღეს არა მხოლოდ ყდის მაკეტი ამობეჭდეს, სასიგნალო ეგზემპლარიც დამზადდა. საოცარია, როცა ხელში წიგნად აკინძული ლექსები გიჭირავს; იმის ნახვა, თუ როგორ იქცევა წიგნად – არანაკლები. თვალებგაფართოებული ვუცქერდი: ლექსებიანი ფურცლები როგორ დაიჭრა, როგორ მომზადდა ყდა – არაერთხელ გადაიზომა სიზუსტისთვის (აქ ხომ თითოეულ მილიმეტრს ითვალიწინებენ), სპეციალურ დანადგარებში გადაეკრა გამჭვირვალე ფენა იმ ეფექტის მისაღებად, მე რომ ასე მომწონს; წაესვა წებო, ჩამოიჭრა (მე შეიძლება შესაბამის ტერმინებს ვერ ვამბობდე, ეს ის არის, რასაც თვალით აღვიქვამდი). გულიანად გააკეთეს ჩემი პირველი...
აქვე, ბევრი მინდა ვთქვა ადამიანებზე, რომლებიც სტამბაში მუშაობენ. წიგნის ბეჭდვა რომ შრომატევადი საქმე იყო, კი ვიცოდი, მაგრამ საკუთარი თვალით ნანახმა ყველა წარმოდგენას გადააჭარბა: საოცრად შრომობს ეს ხალხი, ტირაჟის სათითაო ფურცელი მზადდება – ითვლიან, აწესრიგებენ, ასწორებენ, აკრავენ...
სტამბიდან ფურცლის შრიალის და ამ დანადგარების ხმა გამომყვა, კიდევ – კეთილი სახეები..

მთელი საღამოა, კრებულს ვათვალიერებ – კმაყოფილი ვარ.
ცოტა ხანში გარეკანს ბლოგზეც გამოვფენ.
წინ კი, მერიდიანის დირექტორთან შეხვედრა მელის. დღეს ორიოდე წუთით ვნახე – გავიცანი. ცოტა არ იყოს, განვიცდი ოფიციალურ მოლაპარაკებას, თუმცა, ისიც უნდა ვთქვა – ბოლო დროს ხშირად მაქვს განცდა, რომ მორიგი ბარიერი გადავლახე და შემდეგისკენ მივემართები... ბარიერები – ჩემშივე, ეს ყველაფერი ხომ პირველად ხდება.

Thursday, October 22, 2009

ინდექსი

ამ საღამოს ვწერდი, წიგნის ინდექსი ავიღე–მეთქი. თუ რა არის ინდექსი და ISBN–ის საერთაშორისო ნომერი, შევეცდები, მოკლედ მოვყვე. ნებისმიერ ოფიციალურ გამოცემას ახლავს ორივე. თუ გადაათვალიერებთ თქვენი ბიბლიოთეკის წიგნებს, მათში ამ ნომრებს აუცილებლად აღმოაჩენთ (რა თქმა უნდა, უძველესი ან არაოფიციალური გამოცემების გარდა). პროფესიიდან გამომდინარე ეს აღნიშვნები ჩემთვის უცხო არ არის. არ ვიცი, მკითხველისთვის რამდენად საინტერესო იქნება ამ თემაზე დაწერილი პოსტი, მაგრამ ეს ხომ წიგნის ბეჭდვის ონლაინ მიმდინარე პროცესია, ამიტომ ამ ეტაპს გვერდს ვერ ავუვლი; თანაც, თუ ვინმე წიგნის გამოცემას გადაწყვეტს, იგივე გზის გავლა მოუწევს.

UDK (უაკ) – უნივერსალურ ათწილად კლასიფიკაციას აღნიშნავს (Universal Decimal Classification). ეს არის მრავალენოვანი საძიებო სისტემა, რომელიც ცოდნის ყველა დარგს მოიცავს. მსაზღვრელები 0–დან 9–ის ჩათვლით ნაწილდება. გამოცემისთვის მინიჭებული ინდექსით შესაძლებელია დარგის ზუსტი განსაზღვრა. მსოფლიოს უდიდესი ბიბლიოთეკები გამოცემებს სწორედ მისი საშუალებით ანიჭებენ კლასიფიკაციას, მათ შორის – ეროვნული ბიბლიოთეკაც (ვისაც ეროვნული ბიბლიოთეკის ფონდებით უსარგებლია, სისტემატური კატალოგიც ექნება გამოყენებული, მასში გამოცემები ამ მეთოდით არის დახარისხებული).

ჩემი კრებულის ინდექსია:
UDK (უაკ) 821.353.1-1
გ–468

821.353.1-1 აქ ყველა ციფრს თავისი დანიშნულება აქვს და კონკრეტულ დარგთან მივყავართ, ანუ ნაბიჯ–ნაბიჯ:

8 – ენათმეცნიერება. ლინგვისტიკა.
82 – ლიტერატურა. ლიტერატურათმცოდნეობა.
821 – მხატვრული ლიტერატურა ცალკეულ ენებზე.
821.35 – კავკასიური ლიტერატურა.
821.353.1 – ქართული ლიტერატურა.
821.353.1-1 – ქართული პოეზია. ლექსები, ოდები, პოემები, ბალადები და სხვა.

გ – გვარის ინიციალია, 468 – რიგითი ნომერი.

რაც შეეხება ISBN–ს: ინფორმაციის კოპირებამ რომ არ მომიწიოს, ბმულს დავდებ. ნომერს მე არ ავიღებ, გამომცემლობა მიანიჭებს (გამომცემლობა, რომელიც საქართველოში ერთ–ერთი საუკეთესოა და მასზე ვრცლად აუცილებლად დავწერ).
მომავალ ავტორებს მხოლოდ ეროვნულ ბიბლიოთეკაში მისვლა დასჭირდებათ, გამოცემისთვის ორივე ნომრის მინიჭება სწორედ აქ ხდება.

Wednesday, October 21, 2009

ყდა და სათაური

დღეს წიგნზე ბევრი რამ მაქვს მოსაყოლი: უკვე ვიცი, როგორი ყდა ექნება და რა ერქმევა. ვფიქრობ, აზრს აღარ შევიცვლი. ამას გარდა, ავიღე წიგნის ინდექსი. ახლა კი თანმიმდევრობით, პირველად – უფრო ემოციურით:

ფოტოს გადაღებამდე ერთი კვირით ადრე დასმულმა კითხვამ – ყდა მაქვს თუ არა, უცებ შემაშინა. მივხვდი, დრო რომ აღარ მრჩებოდა და ჩემი გონება მთლიანად ამ საფიქრზე გადაერთო. ამ ზაფხულს მოფიქრებულ ორ ესკიზს მაშინვე ეჭვით ვუცქერდი, თუმცა წიგნის წარმოსასახად არა უშავდათ. სხვათა შორის, მეორე ესკიზი ახლანდელი არჩევანის მატრიცად იქცა, კერძოდ: მაშინ ველოს ბორბალი დავხატე, მასში მზის სიმბოლოც გავაერთიანე. ბორბალი ზუსტად "იმდენი" ჩანდა, როგორც ახლა – ფოტოზე, ერთადერთი განსხვავება მიმართულება იყო. ქვედა, ჰორიზონტალური "სპიცის" ზემოთ სათაურის დაწერას ვაპირებდი. სფეროს, სათაურისა და გვარის ფერი მაშინვე გადავწყვიტე – შინდისფერი (ლექსის – "შინდების" გამო "ჩემს ფერად" არაერთი ადამიანი ასახელებდა). ყველა ამ სიმბოლოში ჩემი რამდენიმე ლექსი "იკითხებოდა". ახლა გადაღებული ფოტოც ლექსის ილუსტრაციაა, მე ვიტყოდი, ავტოპორტრეტი. გაუკვირდება ვინმეს, ავხსნი: ვისაც წაუკითხავს ლექსი "ჩვენ, ორი", ველოსიპედთან დაკავშირებით კითხვა აღარ გაუჩნდება. ლექსში ორი ველოა და რადგან ეს ფოტო ილუსტრაციაა, შემეძლო ორი ველოს გადაღებაც, მაგრამ ამ კადრში (ასეთი რაკურსით გადაღებულში) ორი ველოს ბორბალი ვერ მოთავსდება; ხოლო, რაკი "ავტოპორტრეტიც"...
გამიმართლა, რომ კედელი თითქმის წარმოსახულის მსგავსი იყო. კიდევ, ჰორიზონტალური ხაზი ვახსენე და უცნაურია: კადრში მოხვედრილი ფილაქანი სწორედ ასეთ კუთხეს ქმნის – სათაური მართლაც მის გასწვრივ დაიბეჭდება.
რადგან ყდა ჯერ კიდევ დასამუშავებელია, პოსტს ფოტოს ვერ დავურთავ, ამიტომ დაწვრილებით თხრობას გავაგრძელებ:

ფოტოს გადასაღებად წასულს კადრი ზუსტად მქონდა წარმოდგენილი. მოგვიანებით კი იმაზე მეღიმებოდა – ყდის გაფორმების გასაღებად სათაურს ვთვლიდი, მე კი ჯერ ფოტო გადავიღე და სათაურზე ფიქრი მერე დავიწყე–მეთქი. კომპიუტერის ეკრანზე თვალიერებისას ერთადერთი სიტყვა, რომელიც ამომიტივტივდა, "სვლა" იყო. მაგრამ ვერაფერი გადავწყვიტე. დღეს, ჩემმა მეგობარმა ფოტოს დანახვისას მითხრა: რაიმე ისეთი უნდა დაარქვა, სვლასთან, გეზთან რომ იყოს დაკავშირებულიო. "ჰოდა, იყოს სვლა", ვთქვი მე. მკითხველმა გადაწყვიტოს – საით. მე ვფიქრობ, რომ წინ, როგორ ამბიციურადაც არ უნდა ჟღერდეს. ყოველ შემთხვევაში, ამის სურვილი მაქვს :) და ჩემი გავლილი "ეტაპებიც" იძლევა ამის თქმის საშუალებას.

ჯერჯერობით გადაწყდა, რომ სახელი და გვარი თეთრი ფერით დაიბეჭდება, სათაური – შინდისფრად (თავიდან პირიქით შევურჩიეთ ფერები, მაგრამ ფოტომ ვერ მოიხდინა).
ამას გარდა, შიდა გვერდების გასაფორმებელ ფოტოზეც ბევრი ვიფიქრეთ. ძალიან მახარებს, რომ იდეამაც და ფოტოებმაც მოწონება დაიმსახურა; რომ კრებულის დიზაინი ჩემია. არ ვიცი, მკითხველი როგორ მიიღებს, ზუსტად აღიქვამს თუ არა ჩემს ჩანაფიქრებს, მაგრამ სულ რამდენიმე ადამიანმაც რომ მოახერხოს ეს, ძალიან დავაფასებ.
ამ საღამოს თვალები კიდევ ერთმა ფრაზამ გამინათა: მან ზუსტად ის ჩაილაპარაკა, რაც მე – ფოტოს გადაღების მერე: ისეთია, ადამიანს თავს გადააშლევინებსო. დღეს ჩემი ყდა კიდევ რამდენიმე თანამშრომელმა ნახა. მოიწონეს. ასევე დედას მოსწონს ძალიან, მეუბნება, რომ უცხოა და ასეთი არსად უნახავს... საინტერესო იქნება, სხვები რას მეტყვიან :)

აი, ასე – დღევანდელი საღამო მოლოდინიდან სიხარულამდე იყო.
მადლობის თქმა ბევრჯერ მომინდება მხარში ასე გულითადად მდგომი მეგობრისთვის..

პ.ს. წერილი გამიგრძელდა და ამიტომ წიგნის ინდექსზე შემდეგ პოსტში დავწერ.

Monday, October 19, 2009

ერთი კვირა, კედელზე

არ ვიცი – რატომ, მაგრამ მიზიდავენ აკრობატები. აკი დავწერე კიდეც ამაზე. შაგალი მათ ხშირად ხატავდა. გადავამოწმე – ორი ნამუშევარი უკვე გამომიფენია.
დღეს კიდევ ერთს და ყველაზე მეტად მოწონებულს წარმოგიდგენთ: შეყვარებულ აკრობატსა და აკრობატზე შეყვარებულს :) ანუ, შეიძლება ითქვას, კიდევ ერთ "მფრინავ" წყვილს.. ეს ნახატი ყველაფრით მხიბლავს: აკრობატის ღიმილითა და ნათელი სახით, მსუბუქი სხეულით, წითელი სამოსით, ანტურაჟით, ფერებით და ლოყასთან გამკრთალი სუნთქვით..

19-25 ოქტომბერი.

Sunday, October 18, 2009

წიგნის დიზაინი

დიდი ხანია, წიგნზე არაფერი დამიწერია. სექტემბერი სიზარმაცის თვე აღმოჩნდა, მაგრამ ახლა ბევრი რამ მაქვს გასაკეთებელი და მეც ძალიან მომართული ვარ...
ორი დღის წინ ვწერდი, როგორ გამიხარდა წიგნის გაფორმებასთან დაკავშირებული იდეის მოწონება. ერთ–ერთ წინა წერილშიც ვახსენე ეს იდეა, მაგრამ რჩევა მჭირდებოდა – ტექნიკურად რამდენად შევძლებდი განხორციელებას.
ახლა კი, დაწვრილებით:
მომწონს აზრი, რომ წიგნში ჩემი გატაცება რამენაირად აისახოს. თანაც მშრალად, ცარიელ გვერდზე დაბეჭდილი ქვეთავის სათაურიც არ მხიბლავს. სულ სამი ქვეთავი იქნება და მათი საწყისი გვერდები ჩემი ფოტოებით მინდა, რომ გაფორმდეს. ორი ფოტო უკვე მქონდა და გუშინ, რაკი აზრი მომიწონეს, მესამეც გადავიღე. საერთოდ, დადგმულ ფოტოებს არ ვიღებ ხოლმე, მაგრამ ახლა იმდენად ზუსტად წარმოვიდგინე... ჩავილაგე ჩანთაში ძველი ფირები და ჩემს ქალაქგარე სახლში ფოტოსესია მოვაწყე :) კადრები ჯერ არ დამიმუშავებია, მაგრამ რასაც ვათვალიერებ, კმაყოფილი ვარ.
რაც შეეხება ბეჭდვას, ეს ფოტოიანი გვერდები ცალკე ამოიბეჭდება და აკინძვისას თავ–თავის ადგილზე ჩაერთვება. ჩემთვის ესეც საკმაოდ საინტერესო პროცესი იქნება, ძალიან ხელშესახები და ალბათ, ემოციურიც...
წიგნის საბოლოო მომზადებამდე ათიოდე დღე დამრჩა, შემდეგ გამომცემლობას უნდა ჩავაბარო. ალბათ ამ დღეებში არაერთი მოსაყოლი გამიჩნდება.
კიდევ ერთი გადაწყვეტილება მაქვს მისაღები: ყდა არ ვიცი, როგორი იქნება, რადგან სათაურიც ვერ მოვიფიქრე ჯერ. უფრო სწორედ, ვერ ამოვარჩიე. სათაურის მიხედვით ჩემი წარმოდგენები ყდის შესახებ უფრო კონკრეტული გახდება (როგორც შიდა გვერდების გაფორმებაზე), ამიტომ, ახლა პირველ რიგში ეს უნდა გადავწყვიტო.
ჩემ ფოტოებზე ზოგადად არაერთხელ მიფიქრია, მათი გამოყენება ყდების გასაფორმებლად შეიძლება–მეთქი. ახლაც ვუშვებ ერთი–ორ სავარაუდო ვარიანტს და ერთის გადაღებას დღესაც შევეცდები, ოღონდ სასურველი ობიექტი თუ ვიპოვე :)
ერთი რამ ზუსტად ვიცი, თუ ყდის გასაფორმებლად ფოტოს ავარჩევ, ის მხოლოდ ჩემი იქნება, თუ არა – პარალელურად ამაზე ფიქრიც მიწევს და, რა თქმა უნდა, იდეებს დიზაინის შესახებ ინტერესით გავეცნობი. რამდენიმე თვისწინანდელი ესკიზები ახლა აღარ მომწონს. საერთოდ კი, ყდა სადა წარმომიდგენია – მჭახე ფერების გარეშე...
ბოლო დროს ბევრი ყდა ვათვალიერე (აქვე, მადლობა ხატიას ყურადღებისთვის – ყდის დიზაინის შესახებ რამდენიმე საიტის მისამართი მომცა, საკმაოდ ინფორმაციული). ერთი რამ ყველგან გათვალისწინებულია: დიზაინი ზუსტად შეესაბამება სათაურს. ალბათ, ჩემი არჩევანის გასაღებიც ეს იქნება, ასე რომ, ვფიქრობ...

პ. ს.
დღეს სასურველი ობიექტი ვიპოვე :)
თითქმის ყველა სპორტული მაღაზია შემოვიარე, სადაც ველოსიპედები იყიდებოდა, მაგრამ ან ისეთ ადგილებზე იყო ეს მაღაზიები, რომ კედელს ვერ მოვძებნიდი ველოს მისაყუდებლად და ან სახემოქუფრულ გამყიდველებს ვერ ვუბედავდი თქმას – მერიდებოდა.
ბოლოს, ველოც ძალიან მომეწონა და მაღაზიის წინა კედელიც ჰგავდა წარმოსახულს, ჰოდა, გავბედე. სხვათა შორის, დიდი ინტერესითა და სიამოვნებით დამეხმარნენ გამყიდველი გოგოები. გამოვაგორეთ ველო. თან გულში ვფიქრობდი, რა იქნება, ახლა ამის ყიდვასაც ვახერხებდე–მეთქი.
მოკლედ, გადავიღე.
და ცნობისმოყვარე გამვლელების მიერ დასმულ კითხვაზე პასუხით გავიგე, რომ ეს ველო 700 ლარი ღირდა (და შეძენაზე ჯერ ისევ ოცნებას შევძლებდი).
ახლა ვათვალიერებ ფოტოებს და ძალიან მომწონს...
ანუ, ეს ამ ეტაპზე ყდის სასურველი ვარიანტია :)

Saturday, October 17, 2009

* * *

ვფიქრობდი – ჩამოთვლისას თავი დაქნევის ნაცვლად რომ გავიქნიე.. იმ წუთას თავის დაქნევა ისევე ძნელი იყო, როგორც სიტყვით თქმა – ვინმესთვის. და მისთვის როგორ მეთქვა, ვინც...

Friday, October 16, 2009

10 წესი ავტორებისთვის

რამდენიმე დღის მანძილზე ძალიან საინტერესო წერილის თარგმნის პროცესისთვის თვალის მიდევნების საშუალება მომეცა. ვკითხულობდი და ვამბობდი (უფრო მეტს კი ვფიქრობდი): რა სერიოზულად ეკიდებიან საქმეს უცხოეთში და რა კარგია, რომ მალე ამის წაკითხვა ქართულადაც შესაძლებელი იქნება...
მე არ ვიცი, საქართველოში როდის გაჩნდება მსგავსი დამოკიდებულება გამომცემელსა და ავტორს შორის, საქმის მიმართ. ამ წერილში სწორედ ის წერია, რასაც დიდი ხანია, ვფიქრობ: ავტორს მოეთხოვება (და არა – სასურველია), იყოს მენეჯერიც! და ამას მომავალში ჩვენშიც ვერცერთი ავტორი გაექცევა. მხოლოდ შინ, საწერ მაგიდასთან ჯდომით წინსვლა შეუძლებელია. თარგმანში კიდევ უამრავი ნიუანსია, რომელსაც ვეთანხმები, მათზე სასაუბროდ ათივე წესის ციტირება დამჭირდება, ამიტომ პირდაპირ ბმულს მივუთითებ, რომელიც, ჩემი აზრით, ნებისმიერი ავტორისთვის (და არა მხოლოდ მათთვის) იქნება საინტერესო:


ცოტა რამ თარგმანზეც: წინათქმაში მთარგმნელი ამბობს, რომ ეს მისი ყველაზე თავისუფალი თარგმანია, დავამატებდი: ძალიან სასიამოვნოდ წასაკითხიც და რაც მთავარია, გამოსადეგი! მთარგმნელის არჩევანს ძალიან ვაფასებ, თუმცა არ გამკვირვებია – ეს სფერო მისთვის ხომ კარგად ნაცნობია...

დღეს

ისეთი ემოციური ვარ! მოვქროდი შინისკენ, რომ სადმე (და სად, თუ არა აქ) მალე გამომეხატა...
დღეს კიდევ ერთი ისეთი დღეა, რაღაც რომ პირველად მოხდა: ჩემს მთელი წლის ნაგროვებ – წიგნში მოხვედრილ ლექსებს პირველი მკითხველი ჰყავდათ. ვიჯექი და სად წამეღო ხელები, არ ვიცოდი... სად წამეღო თვალები – არც ეგ.
და მაინც, ხედავდნენ ჩემი თვალები უგულწრფელეს ემოციას,
და ესმოდათ ჩემ ყურებს სიტყვები და...
ეს საუკეთესო შეფასება იყო ჩემთვის – მკითხველისგან, ვის გემოვნებასაც აბსოლუტურად ვენდობი; ვისაც მუდმივად ვცდილობ, რომ ყურადღებით ვუსმინო, რადგან საინტერესოს ამბობს...

ძალიან ძნელია სიჩუმეში ყოფნა – როცა მხოლოდ შენი აზრი იცი. თავიდან ემოციური ხარ, მერე მშვიდდები, თვალს აჩვევ, იწყენ – ფიქრობ, რომ ეს არაფერია, ხელის ჩაქნევა გინდება და იმ, მკერდამდე აწეულ ხელში უცებ რაღაც ძალა ისევ სიმყარეს გაგრძნობინებს; მერე გული იმაზე გტკივა, რომ არ იცი, რას ჩასჭიდო ეს გამყარებული ხელი, სად წაიღო...
ახლა მგონია, ეს ყველაფერი უკან დარჩა, დარჩება ანუ...

და ეს ყველაფერი არ არის – კიდევ ერთი მიზეზით ვარ გახარებული: იდეა წიგნის შიდა გაფორმებაზე მომიწონა მანვე, ვის გემოვნებასაც ვენდობი – გამოცდილმა გამომცემელმა...
ოღონდ, ამ თემაზე ახალ პოსტს დავწერ – დიდი ხანია წიგნის საქმეებზე აღარ მისაუბრია, ჰოდა, აი, ახლა გამიჩნდა მოსაყოლი.

Thursday, October 15, 2009

FM ლიტერატურა

კრებულის გამო, რომელზეც რამდენიმე დღის წინ ვწერდი, დღეს საპატრიარქოს რადიოს (FM 105.4) ლიტერატურულ გადაცემაში ვართ მიწვეული: გიო კილაძე, გიორგი კეკელიძე, მარსიანი, მაკა ლდოკონენი, ლია მეტრეველი და მე. გადაცემას იკა ქადაგიძე უძღვება.
FM რადიოს აქტიური მსმენელი 90-იან წლებში ვიყავი, როცა ეს "ახალი ხილი" იყო. რამდენიმე წელია, რადიოს აღარ ვუსმენ; მით უმეტეს, ამ ტალღისთვის არასდროს მომისმენია, მაგრამ ლიტერატურული გადაცემის არსებობა, რა თქმა უნდა, მახარებს. ამ შემთხვევაში განსაკუთრებით ის, რომ კრებულის შესახებ ვისაუბრებთ, რომელიც ძალიან მომწონს.
ყველაფერთან ერთად, დღეს ისეთი დღე იქნება, რაღაც რომ პირველად ხდება: მე არასდროს ვყოფილვარ რადიოს სტუდიაში, არ ვიცი, როგორ იწერება გადაცემა, ჰოდა ვნახავ :) შთაბეჭდილებასაც დავწერ.
რატომღაც ვფიქრობ, რომ გაცილებით კომფორტული უნდა იყოს, ვიდრე სატელევიზიო ჩაწერა, რადგან ზედმეტი შმუშვნა და ვიზუალზე ფიქრი არ მომიწევს. თუმცა, არ მგონია, მორიდების გარეშე შევძლო :)


დაპირებული შთაბეჭდილებაც:
მაგიდას პატარა, ხმის დახშობის მიზნით კედლებ და ჭერშეფუთულ ოთახში შემოვუსხედით. მხოლოდ მაგიდის ერთი სანათით განათებულ სტუდიაში დაძაბულობა ცოტა მომეხსნა, თუმცა ვფიქრობ, მხოლოდ განათების დამსახურება არ იყო: სტუმრებსაც და მასპინძელსაც გადაცემამდე ვიცნობდი. იკა სასიამოვნო წამყვანი აღმოჩნდა, ჰოდა დავიწყეთ..
მგონია, საკმაოდ კარგი საუბარი შედგა. ბოლოს ისიც ვიფიქრე, ამ გადაცემაში არაფერია დასამონტაჟებელი–მეთქი, იმდენად დინამიურად წარიმართა. ვისაუბრეთ ახალ კრებულზე, ჩვენს მონოლოგებზე, კრიტიკის მდგომარეობაზე... ეს კრებულები გიო კილაძის პროექტების საფუძველზე გამოიცა და იმედია, სიახლეებს მომავალშიც შემოგვთავაზებს. ბოლოს იკასთვის წაღებულ ალმანახ "თაობებიდან" ლექსის წაკითხვამ მომიწია, ეს კი ნამდვილად არ გამომივიდა. ძალიან ვღელავ, როცა ლექსს ვკითხულობ..
გადაცემის ჩანაწერი ეთერში მომდევნო კვირაში გავა:
ორშაბათს – 12.15 და განმეორებით: სამშაბათს – 21.10 და პარასკევს – დილის 8 საათზე.
საინტერესოა საკუთარი ხმა ეთერიდან :)

Monday, October 12, 2009

ერთი კვირა, კედელზე

კლიმტის რამდენიმე ნამუშევარზე იაპონური მოტივებია ასახული. ერთ–ერთი მათგანი ბარონესა ელისაბედ ბაჰოფენის პორტრეტია, რომელსაც დღევანდელ კედელს ვუთმობ.
ელისაბედის დაძაბული ხელების და სევდიანი მზერის, მის უკან კი დიდი აურზაურის მიუხედავად, ეს პორტრეტი მშვიდ განწყობას მიქმნის. ვფიქრობ, ეს ფერების დამსახურებაა – ძალიან მხიბლავს.
პ.ს. ერთი ფრაზა ამედევნა: გარშემო და ის.

12-18 ოქტომბერი.

Thursday, October 8, 2009

"ლექსი" არაფერზე

არასდროს დამიმალავს ჩემი ემოციები – როცა კი მახარებს რამე, ყოველთვის ღიად ვწერ. აი, ახლაც, როგორ არ გამოვხატო სიხარული იმაზე, რომ ჩემი ლექსი ("მუცო") ასე ცოცხლობს...
მინაწერის მინაწერია ის, რაც ამ დილას წავიკითხე და ახლა ბლოგზეც სიამოვნებით დავდებ.
სათაურში ნათქვამია, რომ ლექსი არაფერზეა, მე ვიტყოდი – აქ არ არსებობს ადრესატი, ამას შესანიშნავად გამოხატავს ფრაზა: "საგზალს იმარაგებს რაც გვერდით დაგიწვა..."
დავამატებ, რომ ჩემი აზრით, სათაურში ბრჭყალები არ არის საჭირო, რადგან აქ ბევრი პოეზიაა, მაგრამ იყოს ავტორის ნება...

„ლექსი“ არაფერზე

შენი მთა, რომელიც ამ წუთას გაორდა
მივესალმე... და ვუთხარი...
გასამდა
ახალი ვეზუვი არც ისე შორსაა..
და ანტურაჟი ანტია ვეზუვის...
საგზალს იმარაებს რაც გვერდით დაგიწვა...
იწვის და ზემოდან დაწოლას აპირებს...

აპირებს და მთები
უეცრად დადაბლდნენ
და ანტი ვეზუვი
ხეობას ჩაუყვა.
ჩანჩქერი–წამები _
ტვირთად, მხარზე, გაწევს
საგზალად იმარაგებს
ძარღვებს და ნასტვენარს...

ჰაიდა ”აიდა”
თებე და მემფისი
ფარამ ჩაიმუხლა
და თითქოს აცივდა
ყურებში, ნავახშმევს,
არია ჩამესმის
ქვესკნელ
ი იხმობენ
რადამესს! –
ამნერსაც?!

ჰოდა, მთა, რომელიც ამ წუთას გაორდა
ზურგი შევაქციე
თვალებს ვერ ვაშორებ...
ახალი ვეზუვი არც ისე შორსაა
და ანტურაჟები მოისხამს მანტიებს...

საგზალი, ვაგზალი
ორისთვის გაიყო
დაყოფა ყოფაა

ძაღლებს აყოლილი...
მე მაინც თავიდან ვიწყებ და
ამოვთ
ვამ
საგზალს იმარაგებს ზემოდან დაწოლილი...

Monday, October 5, 2009

ერთი კვირა, კედელზე

დიდი ხანია, მისი გამოფენა მინდა, მაგრამ უგანწყობობის გამო ვდებდი. ეს ანრი რუსოა – ფრანგი პოსტიმპრესიონისტი.
რუსო თვითნასწავლი მხატვარი იყო, ხატვა 40 წელს გადაცილებულმა დაიწყო. მისი ნაივური, პრიმიტივისტული მანერით შესრულებული ნახატები მაღალი მხატვრულობით გამოირჩევა. ყველაზე ხშირად ჯუნგლებს ხატავდა, რომელიც არასდროს ენახა და შთაგონებას ილუსტრირებული წიგნებიდან იღებდა; ასევე – ადამიანებს ქალაქის პეიზაჟების ფონზე (თვლიდა, რომ პორტრეტული პეიზაჟის ახალი ჟანრი შექმნა). მისი პერსონაჟები უმეტესად შავ ტანსაცმელში არიან გამოწყობილები, რატომღაც..

კვირის მანძილზე რუსოს რამდენიმე ნახატს გამოვფენ. პირველად "კარნავალის საღამოს" წარმოგიდგენთ, მან თავი მეტად დამამახსოვრა. ამ ტილოზე განაკუთრებით კენწეროებიდან გამოჩენილი ცა და მთვარე მხიბლავს... ჰო, თვალი ყოველთვის გამირბის ფაცხის კედელზე ჩამოკიდებული სარკისკენ და ვფიქრობ, ვისი სახე ირეკლება მასში...
*
ფერადი – "ლუქსემბურგის ბაღი"
*
კვირის ბოლო ნამუშევრად რუსოს რომელიმე პორტრეტის გამოფენა გადავწყვიტე. იყოს ეს ფრანგი ნოველისტის – პიერ ლოტის პორტრეტი. მგონია, საინტერესოა ისიც და მისი კატაც :) მომინდა, ლოტზე მეტი მცოდნოდა და აღმოჩნდა, რომ ცხოვრებაშიც საკმაოდ საინტერესო პერსონა იყო – რომანტიკოსი, ეგზოტიკურ ქვეყნებში მოგზაური და კოლექციონერი (გარდა იმისა, რომ წერდა)..

5-11 ოქტომბერი.

Friday, October 2, 2009

მონოლოგების კრებული



"აქვე მინდა, ერთი სასიამოვნო ფაქტიც აღვნიშნო: წიგნის შესახებ დაწერილი ჩემი წინა წერილი მონოლოგად იქცა ("მონოლოგი პირველ კრებულზე") და ეროვნული ბიბლიოთეკის რიგით მე-5 ლიტერატურულ კრებულში დაიბეჭდება. კრებულს "მონოლოგები და პირისპირ" ჰქვია და მასში არაერთი თანამედროვე ქართველი მწერლის და პოეტის ორიგინალური, ექსკლუზიურად კრებულისთვის შექმნილი მონოლოგი და ლიტერატურულ საკითხებზე გამართული დიალოგი (რუბრიკით "პირისპირ") შევა. ამ თემაზე მოგვიანებით დავწერ.."
ეს სიტყვები რამდენიმე კვირის წინ დავწერე და დღეს უკვე კრებულის წარმოდგენაც შემიძლია. ძალიან გამიხარდა.. საერთოდ, იმდენად კარგ პროექტად და საქმედ მიმაჩნია ამ კრებულების გამოცემა, რომ ყოველი მათგანის გამოსვლა მახარებს. დეკემბრისთვის მეექვსე ნომერიც გამოვა. ეს – მეხუთე და მეექვსე ნომრები ჩემთვის კიდევ უფრო გამორჩეულია –როგორც ვთქვი, ახლა ჩემი მონოლოგიც დაიბეჭდა, მომდევნოში კი ინტერვიუ (ჩემი აზრით, ფორუმ "ებლიტფოს" ერთ–ერთი საუკეთესო პროექტის – "რამდენიმე კითხვის" ციკლიდან) და წერილიც მოხვდება.

ეს ნომერი კი..
საინტერესოა, არა – როგორი უნდა იყოს, მაგალითად, თევზის მონოლოგი? ან საათის, ან ცოცხის, ან CV-ის... რას ჰყვება სიტყვების ჩარჩი, ან სხეულიდან გასული, ან ქვიშა... ეს უბრალოდ ორიგინალური სათაურები არ არის; ასეთივე, და რაც მთავარია, კარგად წასაკითხი – იუმორით, სევდით, მოწოდებით, აღიარებით, გემოთი თუ ფერებით სავსეც კი, ტექსტები მოსდევს. მოკლედ, უახლოეს დღეებში ამ ყველაფრის წაკითხვა მონიტორზეც გახდება შესაძლებელი, მანამდე კი –

წინა ოთხი კრებულის PDF ფაილების ჩამოტვირთვას ამ ბმულიდან შეძლებთ: ეროვნული ბიბლიოთეკა
საძიებელ გრაფაში სიტყვა ებლიტფო ჩაწერეთ და ორ ნომერს გამოიტანს, მომდევნო ორი ნომრისთვის კი რამდენიმე კითხვა მიუთითეთ (სამწუხაროდ, საიტიდან ბმულების ცალ–ცალკე გადმოტანა შეუძლებელია).