Monday, August 29, 2011

ერთი კვირა, კედელზე

ჯონ ვაით ალექსანდერმა "დასვენება" 1895 წელს დახატა. ანალოგიური სათაური აქვს ჯონ სინგერ სარჯენტის 1911 წელს შექმნილ ნახატს (რომელიც ბლოგის ერთ-ერთ გამოფენაზე უკვე მოხვდა), თუმცა არა მხოლოდ სათაური – შეიძლება ითქვას, მისით არის ინსპირირებული. იქნებ ხელწერის მსგავსების გამოცაა, რომ ორივე მხატვრის შემოქმედება მიზიდავს (მაინც გამოვარჩევდი "ჩემს" – სარჯენტს).
პ. ს. არ ვიცი, რამდენად საყურადღებოა: ორივე მხატვარი 1856 წელს დაიბადა, ხოლო 1874 წელი მათთვის მნიშვნელოვანი იყო – ერთგვარი ათვლის წერტილი: ალექსანდერმა ილუსტრატორად მუშაობა, სარჯენტმა კი სამხატვრო სტუდიაში სწავლა დაიწყო.
ცოტა რამ ალექსანდერის შესახებ

29 აგვისტო –
4 სექტემბერი.

Friday, August 26, 2011

უბრალოდ: დღიურის ერთი ფურცელი

ორი დღეა, სამსახურში გამოვედი და უკვე მეორე პოსტს ვწერ შესვენებებზე. შინ წერის სურვილი არ მიჩნდება, მიუხედავად იმისა, რომ გაცილებით კომფორტულად ვზივარ, არც საქმე და ვალდებულებები მაჩქარებს. უცებ ფენ-შუი გამახსენდა – მგონი ჩემს შემთხვევასაც მოუძებნიდა ახსნას – აქ, ამ ადგილზე, ჩემთვის სიტყვები "იშოვება".
უცნაური დღეა: ერთდროულად მზე და კოკისპირული წვიმა. ცხელი ზაფხულის შესაბამისად მაცვია. არ ვეპუები დაკლებულ ტემპერატურას, თან დილაობით ოდნავი სუსხი მხრებზე ძალიან მსიამოვნებს.
ფეისბუკზე ერთი ფრენდის სტატუსმა დამაფიქრა. წერდა, უნდა ჩავიწერო, ვინ რა მაწყენინა, რადგან ვის რატომ არ ველაპარაკები, აღარ მახსოვსო. ვიფიქრე, კომენტარი დამეტოვებინა, მაგრამ თავი შევიკავე. მინდოდა მეთქვა, ეგ ძალიან მაგარია, შენ ქვეცნობიერად უკვე პატიობ და იმიტომ არ გახსოვს-მეთქი. მე მქონია შემთხვევები, როცა სხვებს უთქვამთ – გახსოვს, ამა და ამან ამ და ამ მიზეზით რომ გაწყენინაო და საოცრად ბუნდოვანი ყოფილა ჩემთვის მოყოლილი ეპიზოდი. ისიც მიფიქრია, ამ ადამიანს თავისი წყენის ამბები ალბათ ყველა წვრილმანის ჩათვლით ახსოვს-მეთქი. არ არის საჭირო წყენის ხშირად გახსენება, დეტალების აღდგენა. ბოღმად ქცევა იცის.
ჰო, დილით ავტობუსით ვიმგზავრე, იძულებით. როგორ ვიდექი, ვერ აღვწერ – ხალხის რაოდენობის გამო აუტანელი იყო. ამ აუტანლობას კიდევ უფრო ართულებდა ერთი ფსევდოინტელექტუალის 50 წუთიანი მონოლოგი, რომელიც იმ თანამგზავრის შეურაცხყოფით დაამთავრა, ვინც კომენტარი შებედა და მის აზრს არ დაეთანხმა. ჰოდა, დღეს უფრო დავაფასე მეტრო. იქ ტვინს არ ბურღავენ. იმდენად არ, რომ წიგნსაც წაიკითხავ.
სამსახურში გასვლასთან ერთად ჩემი მეტროში კითხვის სეზონიც გაიხსნა. ეს ერთადერთი ტრანსპორტია, სადაც გარემოსგან გათიშვას და კითხვას ვახერხებ. რა თქმა უნდა, გრძელი გზაც მიწყობს ხელს. ისე გამომიმუშავდა დილაობით კითხვის მოთხოვნილება, რომ შვებულების დროსაც, საუზმემდე კითხვის ნახევარსაათიან რიტუალს ვიცავდი. ამ “სეზონს” ბორის ვიანით ვხსნი. ვნახოთ, რას მეტყვის.

Wednesday, August 24, 2011

ორი სიტყვით

პირველი სამუშაო დღე – დასვენების შემდეგ, თავისი სიძნელეებით და დღე, რომელიც მინდა ჩავინიშნო: უბრალოდ ასე – ორი სიტყვით, რადგან ჩემს განცდებზე ღიად წერას გადავეჩვიე. ხანდახან ძალიან მენატრება დრო, როცა გაცილებით თავისუფალი ვიყავი – სიტყვების გაზიარების სურვილი მქონდა და, რაც მთავარია, თითებიც არ აპროტესტებდნენ მათ აკრეფას.
მოკლედ, პირველი სამუშაო დღე – რუტინისა და ჩემთვის შემოდგომის საწყისიც. ბოლო წლებია, ზაფხულის გახანგრძლივებას ვნატრობ ხოლმე და სეზონის შეცვლა მასევდიანებს. ალბათ ასეც უნდა იყოს, როცა შემცვლელი შემოდგომაა. თუმცა, ისეთი ლამაზია, ტკბილი და ფერადი, ალბათ "ეპატიება" ცოტა სევდა. მით უმეტეს, რომ ზამთარი მოსდევს – ის, რასაც ვერასდროს შევიყვარებ. არ ვიცი, რას მომიტანს ეს სამი თვე. მაქვს სურვილები და ჯერჯერობით ბუნდოვანი გეგმები. უცნაურია, თითქოს სექტემბერს იანვრის ფუნქციები აქვს მითვისებული – ახალი წლის განწყობას მიჩენს.
მივედ–მოვედები. მინდა, ვწერო. სულ ეს არის. იმ პატარა ამბების მოყოლაც მინდოდა, თითქმის ყოველდღიურად რომ ვაწყდები და ხანდახან კომენტარებსა თუ ტვიტებშიც ვფანტავ. მაგრამ ეს სხვა დროისთვის, ამ პოსტში ადგილი ვერ გამოვუნახე.

ფოტოზე ჩვენი ეზოს კარალიოკია. ცოტაც და ასე შეიფერება: აალდება, თუ ფოთლებიდან მზეს დაუწყებ თვალთვალს. მიყვარს შემოდგომის ფერები, განწყობები თბილი სექტემბერ-ოქტომბრიდან... მე მიყვარს და მჭირდება სითბო.
მიყვარს და მჭირდება.

Monday, August 15, 2011

ერთი კვირა, კედელზე

თანამედროვე იტალიელი მხატვარი, ფრანჩესკო კლემენტე 1952 წელს, ნეაპოლში დაიბადა. განათლება არქიტექტურის განხრით რომში მიიღო. 1973 წელს კლემენტე პირველად ეწვია ინდოეთს, 1981 წლიდან დღემდე კი ცხოვრობს და მოღვაწეობს ნიუ-იორკსა და ინდოეთში. 1976 წლიდან დაინტერესდა რელიგიური ტექსტების შესწავლით. თანამშრომლობდა მინიატურების ინდოელ ოსტატებთან, აგრეთვე შეისწავლა ქაღალდის ხელით დამზადების ტექნიკა (1980-1981 წწ. შექმნილი მინიატურების სერია სწორედ ხელნაკეთ ქაღალდზეა დახატული).
პირველი დიდი წარმატება 1980 წელს ვენეციის ბიენალეზე მონაწილეობამ მოუტანა, რის შემდეგაც კრიტიკოსები დაბრუნებული ფიგურატივიზმის ლიდერს უწოდებდნენ, რომელსაც იტალიაში "ტრანსავანგარდი", ხოლო ამერიკის შეერთებულ შტატებში "ნეოექსპრესიონიზმი" დაარქვეს.

1981 წლიდან ფრანჩესკო კლემენტე ამერიკაში გადასახლდა. აქ ენდი ვორჰოლთან და ჟან-მიშელ ბასკიასთან ერთად თანამშრომლობდა სხვადასხვა პროექტებში, მუშაობდა კინოშიც – შექმნა 200-მდე ნახატი ფილმისთვის "დიდი იმედები". ასევე, დაასურათა ალენ გინზბერგის (3), სალმან რუშდის, რობერტ კრილისა და სხვების უნიკალური კრებულები. არის ამერიკის ხელოვნებისა და ლიტერატურის აკადემიის წევრი. მისი ნამუშევრები იფინება მსოფლიოს ცნობილ გალერეებსა და მუზეუმებში.

ჩემთვის საინტერესოა როგორც სათქმელი, რომელსაც ეს მხატვარი გადმოგვცემს, ასევე შესრულების ტექნიკა თუ ფერები. მისი ძირითადი თემებია: ადამიანის სხეულის ფორმები, ავტოპორტრეტი, სექსუალურობა, სულიერება, ილუზიები. ცნობილია თავისი ეროტიკული სერიით, ამბივალენტური ფიგურებით, ავტოპორტრეტებით.

კვირის მანძილზე მხატვრის რამდენიმე ნამუშევართან ერთად, რომელიმე ლექსის ილუსტრაციასაც გამოვფენ. ორშაბათის კედელს კი ამ ნახატით გავხსნი: "რაღაც, რაც გავიგე", 2001.
*
სენსუალურ-ეროტიული: "ჩიტების კონფერენცია", 2010
*
და ბოლოს, კლემენტეს ილუსტრაცია ალენ გინზბერგის პოეტური კრებულისთვის (1983).

15–21 აგვისტო.

Saturday, August 13, 2011

ჩემი ბოსხის ძაღლი

ალბათ ბევრს შეხვედრია ფოტოებზე ან თუნდაც ასეულობით წლის წინ შექმნილ ნახატებზე ვინმეს ორეული და აღმოჩენილი მსგავსების გამო გაოცებულა. როგორც ჩანს, ცხოველებსაც შეიძლება ჰყავდეთ ორეულები.

ეს მორიდებული არსება 2007 წელს გადავიღე, კარგად მახსოვს რა სიტუაციაშიც. მოგვიანებით ბოსხის ნახატის ერთი გმირის გამო ასე შევარქვი: ჩემი ბოსხის ძაღლი. ვფიქრობ, ისინი ხასიათით (განსაკუთრებით) წააგვანან ერთმანეთს. მას შემდეგ სულ მინდა, მათ ერთად დავუდო ბინა და ადგილი ვერ ვიპოვნე. ახლა
ვიფიქრე – იყვნენ აქ :)


Monday, August 1, 2011

ერთი კვირა, კედელზე

ამერიკელი მხატვარი ჯონ ვაით ალექსანდერი 1856 წელს პენსილვანიაში, ქალაქ ალეგენში (ახლ. პიტსბურგი) დაიბადა. ადრე დაობლებულს პაპა ზრდიდა. 12 წლიდან ტელეგრაფისტად მუშაობდა, ამავე ასაკიდან გამოავლინა მხატვრობის ნიჭი. 1874 წელს ნიუ-იორკში გადავიდა, სადაც ყოველკვირეული გამოცემის, ჰარპერსის, ილუსტრატორად დაიწყო მუშაობა. ნიუ-იორკშივე მიიღო განათლება, ხოლო სამი წლის შემდეგ ევროპაში გაემგზავრა – მოიარა მიუნხენი, ვენეცია, ფლორენცია, ჰოლანდია და პარიზი, სადაც ფერწერასა და გრაფიკას ეუფლებოდა. ალექსანდერი ნიუ-იორკში 1881 წელს დაბრუნდა და წარმატებული ილუსტრატორისა და პორტრეტისტის სახელი მოიპოვა. 1890-1901 წლებში კვლავ პარიზში ცხოვრობდა. 1893 წელს აქვე გაიმართა მისი პერსონალური გამოფენაც, რომელმაც დიდი წარმატება მოუტანა, ხოლო 1900 წელს ჩატარებულ "მსოფლიო გამოფენაზე" (ექსპო) ოქროს მედლით დაჯილდოვდა. 1909-1915 წლებში ამერიკის დიზაინის ეროვნული აკადემიის პრეზიდენტი იყო. მისი ნამუშევრები მსოფლიოს არაერთ მუზეუმშია დაცული.

ჯონ ვაით ალექსანდერი ძირითადად პორტრეტებს ხატავდა. მხატვრის ნამუშევრები ადვილი საცნობია ხელწერის წყალობით. მის ქალებს მკვეთრად გამოხატული განწყობა და მსუბუქი, თითქოს ნიავს აყოლილი სხეულები აქვთ, რომლებსაც ასეთივე ქსოვილებით იმოსავენ. ერთ მათგანს – ჩელისტ ქალს დღეს გამოვფენ. ნახატს "მზის სხივი" ჰქვია (1898).

1–6 აგვისტო.