Monday, October 31, 2011

ერთი კვირა, კედელზე

ედვარდ ჰოპერის გრავიურა "ღამე მატარებელში" (1918 წ.) – ამ ორშაბათის არჩევანი.
პ. ს. ჰოპერის კიდევ ერთი გრავიურა მახსენდება, რომელიც ადრე გამოვფინე.

31 ოქტომბერი –
6 ნოემბერი.

Tuesday, October 25, 2011

სევდა, რომელსაც ვერ დავცინე

შარშანდელ პოსტზე დატოვებულმა კომენტარმა რამდენიმე ძველი ჩანაწერი გადამაკითხა – დავსევდიანდი – ადრე გაცილებით ადვილად ვწერდი ყველაფერს, რაც მაფიქრებდა. არ ვიცი, რა ხდება. ფაქტია, ეს პერიოდი არ გამოირჩევა პოზიტიურობით – არც პრივატული და არც საზოგადო თვალსაზრისით. ამასთან, რაც ნაკლებპოზიტიურია ყოველდღიურობა, მით მეტად მიქრება აზრის გაზიარების სურვილი. თუ მაინც დავწერე – უმეტესად ვფიქრობ, რომ ჩანაწერი ძალიან გულღიაა და ვინახავ; ხან კი, პოსტის საწერად დამჯდარი სულ სხვა რამეს ვწერ – ზოგი მათგანი დაიბეჭდა კიდეც.

ქვეყანაში მიმდინარე მოვლენები ძალიან ტრაგიკომიკურია. ხშირად ხდება – მორიგი ახალი ამბის მოსმენისას მეცინება და მერე საშინლად ვიწყენ, რადგან მახსენდება, ეს გენიალურად გადაღებული ფილმი არ არის; რეალობაა, რომელშიც ვცხოვრობთ (და რომელზეც ფილმსაც კი არავინ იღებს, რომ სარკესავით დაგვიდოს წინ).
ძალიან მინდა, ვიყო რეჟისორი და გადავიღო ეს ყველაფერი.
ვწერდე პროზას და დავწერო ამ ყველაფერზე.
დავცინო სევდას, რაც ყოველდღიურობას მოაქვს.

ეს ჩანაწერი, თავად ნინოს შესრულებით, ბოლო დროს ხშირად მახსენებს თავს:

მიყვარს ნინო როტას კინომუსიკა.

Monday, October 24, 2011

ერთი კვირა, კედელზე

იაპონურ მხატვრობაზე მაშინ ვწერდი, საშინელი ამბავი რომ დაატყდათ თავს. მას მერე არაფერს ამბობენ, რა ხდება იქ. ალბათ, ნაწილობრივ იაპონელების დამსახურებაც არის – მათ არ უყვართ წუწუნი და დანებება. ცხოვრება გრძელდება.
კაიი ჰიგაშიამას გამოფენა გადავწყვიტე. ორშაბათის განწყობამ მისი ნისლიანი პეიზაჟები გამახსენა. ცისფერი საღამო – ასე ჰქვია პირველ ნახატს.
*
ეს კი, ოქტომბრის ბოლო კვირისთვის – "შემოდგომის ფოთლები"

24–30 ოქტომბერი.

Monday, October 17, 2011

ლინა კავალიერი – სოპრანო და პირველი ტოპ-მოდელი

ამ ორშაბათის გამოფენა უჩვეულო იქნება, რადგან ძირითადად მხატვრების მუზაზე ვისაუბრებ, ვიდრე მათ ქმნილებებზე. როდესაც ეს პორტრეტი ვნახე, კიდევ ერთხელ გავოცდი მსგავსების გამო, რაც შეიძლება ჰქონდეთ სხვადასხვა ეპოქაში დაბადებულ ადამიანებს. ეს არის საოპერო მომღერალი და მსოფლიოში პირველი პროფესიონალი ტოპ-მოდელი, რომელიც XIX-XX საუკუნეების მიჯნაზე ევროპასა და ამერიკის შეერთებულ შტატებში არნახულად პოპულარული იყო.

ლინა კავალიერი 1874 წლის 25 დეკემბერს რომთან ახლოს, ქალაქ ვიტერბოში დაიბადა. სახელი შობა დღესთან დაკავშირებული – ნატალინა – დაარქვეს. 13 წლის ლინას მეზობელმა მუსიკოსმა მოუსმინა და ხელი შეუწყო, რომ ერთ-ერთ კაფეშანტანში მომღერლად მიეღოთ. მას არ ჰქონდა ძლიერი ხმა, მაგრამ იმდენად ლამაზი იყო, რომ მალე რომის ყველაზე პრესტიჟული რესტორნების მეპატრონეები ნებისმიერ ანაზღაურებაზე თანახმა იყვნენ, ოღონდ ლინას მათთან ემღერა, რადგან გოგონას სანახავად უამრავი ადამიანი დადიოდა. საოპერო სცენაზე პირველად მადრიდში გამოვიდა, შემდეგ ვარშავასა და პეტერბურგში. ლინა მსოფლიოს გამოჩენილ საოპერო მომღერლებთან ერთად მღეროდა. ძირითადად ასრულებდა არიებს ოპერებიდან: "ტრავიატა", "მანონი", "თაისი", "ფაუსტი", "ბოჰემა". ღია ბარათები, რომლებზეც ლინა იყო გამოსახული, ევროპაში მილიონობით ტირაჟით იყიდებოდა, მის ფოტოებს ბეჭდავდნენ ჟურნალების ყდებზე და საფოსტო მარკებზე.

1901 წელს ლინა პეტერბურგში ჩავიდა. მუსიკალურ პეტერბურგს ბევრი წარმატებული გამოსვლა ენახა, მაგრამ კავალიერის ვიზიტმა ყველა უწინდელი შთაბეჭდილება გადაფარა. ისტერია, სახელად "ლინა კავალიერი", მთელ ქვეყანას მოედო: ამბობენ, მისი სახელი რუსეთში ისეთივე პოპულარული იყო, როგორც "ზინგერის" მარკა – ის ყველას ჰქონდა გაგონილი; შოკოლადის ფილებსაც კი ახლდა ლინას ფოტოსურათი. მისი ჰონორარი ფანტასტიკური ოდენობის იყო, ამიტომ რუსეთში რამდენიმე წელიწადს დარჩა და გამგზავრების შემდეგაც, ხშირად ბრუნდებოდა საგასტროლოდ.

კავალიერი ფოტოგრაფებს მკაცრ პირობას უყენებდა: ის არ უნდა გადაეღოთ გამომწვევ ტანსაცმელში, რადგან "მომავალი საქმროს თვალში, რომელიც აუცილებლად გამოჩნდებოდა მის ცხოვრებაში, კომპრომენტირებული არ გამოჩენილიყო". საქმრო პეტერბურგშივე იპოვა – ეს იყო ივან ბარიატინსკი, უმდიდრესი თავადი, რომელსაც ლინა თავდავიწყებით შეუყვარდა. თავად ბარიატინსკიც ულამაზეს კაცად ითვლებოდა, მისი პორტრეტი პარიზული რესტორნის, „რუსკი კრასავეცის“, კედელს ამშვენებდა. მათ რომანზე არა მხოლოდ პეტერბურგი ალაპარაკდა; ყველგან, სადაც კავალიერის სახელი სმენოდათ, იცოდნენ ბარიატინსკის შესახებაც.

მათ მალულად დაიწერეს ჯვარი. ბარიატინსკის ოჯახი ამ ქორწინებით შოკირებული დარჩა და საქმეში რუსეთის იმპერატორი – ნიკოლოზ II ჩარია. ნიკოლოზმა ქორწინება ანულირებულად გამოაცხადა, კავალიერის კი ქვეყნის დატოვება მოსთხოვეს. ლინა იტალიაში დაბრუნდა და საოპერო მოღვაწეობა განაგრძო, ხოლო ბარიატინსკიმ ეკატერინე იურევსკაია შეირთო – ალექსანდრე II-ის ქალიშვილი. მიუხედავად ამისა, ამბობენ, ბარიატინსკის ლინა უყვარდა და ქორწინების შემდეგ ისევ მოძებნა – უმტკიცებდა, რომ იძულებით დაქორწინდა და დაბრუნებას სთხოვდა, თუმცა უშედეგოდ. ამბობენ, თავადის სიკვდილის მიზეზიც ეს სიყვარული გახდა – 1910 წელს ლინა კავალიერი ამერიკელ მილიონერს, რობერტ ჩენლერს, გაჰყვა ცოლად, რასაც ახლად დაქორწინებული ბარიატინსკის გულის შეტევა და გარდაცვალება მოჰყვა.

რაც შეეხება ლინას შემდგომ ცხოვრებას – მისი მეორე ქორწინება (4-ჯერ დაქორწინდა) მცირე ხანს გაგრძელდა, განქორწინების შემდეგ საოპერო კარიერას დაუბრუნდა. მღეროდა შალიაპინის, ანსელმის და სხვა ცნობილი მომღერლების გვერდით. გარდა ამისა, გადაიღო მუნჯი ფილმები. 1914 წელს, 40 წლის ასაკში დაწერა წიგნი, სადაც ქალებს აძლევდა რჩევებს, თუ როგორ შეენარჩუნებინათ სილამაზე. გარდაიცვალა მეუღლესთან ერთად 1944 წელს, მეორე მსოფლიო ომის დროს, იტალიის პატარა ქალაქ ფიაზოლეში, მის სახლზე დაცემული ბომბის შედეგად.

ლინა კავალიერი გარდა მხატვრების – ჯოვანი ბოლდინისა და ადოლფო მიულერ-ურისა, იტალიელი მხატვრის, სკულპტორისა და დიზაინერის, პიერო ფორნასეტის (1913-1988), შთაგონების წყაროც გახდა. ფორნასეტიმ ლინას სახის გამოსახულებით, რომელიც პირველად მე-19 საუკუნის ჟურნალში აღმოაჩინა, ათასამდე ნიმუში შექმნა. დიზაინერის ფანტაზიას საზღვარი არ ჰქონდა, მისი ბევრი ნამუშევარი კი საკმაოდ სახალისოა.

საგამოფენო კედელს ამ კოლაჟს დავუთმობ.

და ბოლოს, ლინას ხმის მცირე რაოდენობით შემორჩენილი ჩანაწერებიდან ერთ-ერთი.

17–23 ოქტომბერი.

Monday, October 10, 2011

ერთი კვირა, კედელზე

დამახსოვრებული კადრი გზისპირიდან, რომელიც ამ დასვენების დღეებიდან დამრჩა: ზვრებში ჩაყენებული სატვირთო და მსუბუქი მანქანები, იქვე ცელოფნის სავსე და ნახევრად სავსე ტომრები და მოწნული კალათები, მოფუსფუსე ადამიანები, მზე, ყვითელი ხეები, შეტრუსული ბალახი, უნაგირმოხდილი ცხენი, საზიდარი...
ის რას და როგორ ხედავდა – დღევანდელ კედელზე:
ვან გოგის არლის წითელი ვენახები (1888 წ.).

10–16 ოქტომბერი.

Monday, October 3, 2011

ერთი კვირა, კედელზე

იზაბელ გალერის ამ ნახატს "ღამის ყავა" ჰქვია, მე კი ფერების და ფორმების გამო გამოვარჩიე.
ცოტა რამ მხატვრის შესახებ აქ

3–9 ოქტომბერი.

Sunday, October 2, 2011

ერთი ტონით მაღალი


არ ვიცი, რა ხიბლი აქვს თხილის პოვნას, როგორ ახერხებს ეს მოქმედება ჩემში ენდორფინის თუნდაც მცირე რაოდენობით გამომუშავებას. ბავშვობიდან ასეა – თხილის პოვნა მახარებს. მიყვარს თხილის ხე – გაზაფხულობით, როცა "ჯინჯილებით" ირთვება და, განსაკუთრებით, ამ სეზონზე. მძიმე კვირის ბოლო საღამოს რომ უკეთესი განწყობა მაქვს, მისი დამსახურებაც არის, ქალაქიდან გასვლის გარდა.

ჩემი თხილის ხე