Thursday, December 31, 2009

გილოცავთ

ყოველ ახალ წელს უკეთესი მომავლის იმედით ვხვდები. ჩემთვის 2009 წინა წელზე უკეთესი აღმოჩნდა. განსაკუთრებით წლის მეორე ნახევარი: ჩემი წიგნი გამოიცა. ეს ყველაზე მნიშვნელოვანია, რითაც გასული წელი დამამახსოვრდება.

ბოლო წლებში განსაკუთრებული სადღესასწაულო განწყობა არ მაქვს. გუშინ ფეისბუკზე დავწერე, ჩემი ნაძვის ხე და ჩიჩილაკი ლამაზები არიან და სულ ეს არის ჩემი საახალწლო განწყობა-მეთქი. ქუჩაში გასვლისას ამ ღამისთვის ცოტათი მოკრებილი მოლოდინიც მეფანტება, ისეთი სახეებით დადის ხალხი. ამაზე იქნებ სხვა დროს, ახლა კი:

ყველას გილოცავთ!

მშვიდობა, სიყვარული, ჯანმრთელობა და წარმატებები არ მოგკლებოდეთ! მრავალს დაესწარით...

Monday, December 28, 2009

ერთი კვირა, კედელზე

წლის ბოლო ორშაბათის გამოფენისთვის ნამუშევრების შესარჩევად ბევრი არ მიფიქრია. პირველი, რაც გამახსენდა, აბრჭყვიალებული ცა იყო. ამან კი ვინსენტ ვან გოგის ნამუშევრების კოლექციასთან მიმიყვანა. აქვე მინდა ვთქვა, მიუხედავად იმისა, რომ ვან გოგის ნამუშევრები ძალიან მომწონს, ის არ გამომიფენია. ვფიქრობ, მიზეზი მისი კაშკაშა პალიტრაა, რომლის მიღებაც მხოლოდ მცირე დოზებით შემიძლია.

ამ საახალწლო კვირის მანძილზე ორი ტილოს გამოფენას ვაპირებ. ორივე მათგანი მხატვრის სიცოცხლის ბოლო წლებშია შექმნილი, როცა იგი თავისი შემოქმედების პიკზე იმყოფებოდა – ეს პერიოდი კი 1888 წლიდან დაიწყო, როცა ვან გოგი არლში გადავიდა, სადაც ადგილობრივი პეიზაჟებით და ბუნებრივი განათებით მოიხიბლა. ამ დროის ნახატებში ის უხვად იყენებს ყვითელსა და იისფერს, მისი ნახატები თვალისმომჭრელად ნათელია.

პირველი, რისი გამოფენაც მინდა, ეს არის "ვარსკვლავებიანი ღამე რონას თავზე". ღამის პეიზაჟების ხატვა ვან გოგისთვის ერთგვარი გამოწვევა იყო. ის თავის ძმას, თეოს, რომელიც საოცრად ედგა მხარში, ხშირად სწერდა ფერების შესახებ, რომლებსაც იყენებდა. რონას სანაპიროს პეიზაჟზე ორმაგი განათების ურთიერთქმედებაა გადმოცემული – ბუნებრივის და ხელოვნურის, რომელსაც სანაპიროს გასწვრივ ჩამწკრივებული გაზის სანათები ქმნის.

*
დაპირებული მეორე ნამუშევარი, რომელსაც გამოვფენ –
1889 წელს, სენ-რემში შექმნილი "ვარსკვლავებიანი ცა" არის. მხატვარი სენ-რემის სანატორიუმში სწორედ ამ წელს გადავიდა. ამ პერიოდში სახატავი ობიექტების შერჩევა უჭირდა, ამიტომ ძირითადად სანატორიუმის შემოგარენის პეიზაჟებს ასახავდა, სადაც მრავლად გაეშენებინათ კვიპაროსები და ზეთისხილის ხეები. ეს ტილოც ერთ-ერთია, რომელზეც ვან გოგის უნიკალური სტილით შესრულებული კვიპაროსია გამოსახული.
ძალიან მომწონს ეს ნახატი, ისე როგორც წინა და ჩემს კედელზე ჯერ არგამოფენილი სხვა ვარსკვლავებიანი ღამეები..

კიდევ ერთხელ გილოცავთ ახალ წელს! :)

28 დეკემბერი, 2009 –
3 იანვარი, 2010.

Sunday, December 27, 2009

ეს შენი ცაა


ორი წლის წინ ფორუმელებმა ეს სლოგანი ერთად შევარჩიეთ. ორგვარად იკითხება (უფრო ზუსტად, გამოითქმის), ორივე პოზიტიურია.. სლოგანს ლოგოც მივამატეთ – თოლიები; საიტისთვის შესაბამისი დიზაინიც შეირჩა... დღეს ემხვარმა მოულოდნელად ყველაფერი დააბრუნა:

> ლიტერატურული საიტი "თაობები"

დანარჩენი კი, მიმართვაში. მომავალში, რა თქმა უნდა, საიტი კიდევ უფრო დაიხვეწება. დარეგისტრირება ყველას შეუძლია..

* * *
"ლიტერატურული მესამე კორპუსი" – საიტზე გამოქვეყნდა სტატია, რომელიც ეროვნული ბიბლიოთეკის ლიტერატურული ცხოვრების შესახებ 29 დეკემბერს, გაზეთ "24 საათში" დაიბეჭდა. სტატიის ბმულს აქაც სიამოვნებით ვდებ..

და აქვე, პირველი პროექტიც – შერჩეული პროზაული ნაწარმოების თარგმნა ნებისმიერ მსურველს შეუძლია, საბოლოოდ კი შეჯერებული ვარიანტი გამოქვეყნდება.

Thursday, December 24, 2009

მშობლები ყიდულობენ ნაძვებს...

ეს ლექსი 2007 წელს დავწერე, ახალ წლამდე ორი დღით ადრე. მეტროს ვაგონში კაცი და პატარა ბიჭი შემოვიდნენ. კაცს უშველებელი ნაძვი ეყიდა. როგორც ეტყობოდა, მოსწონდა თავისი არჩევანი, შესცქეროდა და მგზავრებსაც რამდენჯერმე გადმოგვხედა. ბიჭი რატომღაც მოწყენილი იყო. ჩუმად იჯდა, არც ნაძვისთვის გაუხედავს, არც მამისთვის. მხოლოდ, ხშირ-ხშირად, ქუდს ისწორებდა შუბლზე. მე საავადმყოფოში მივდიოდი, საახალწლო განწყობა იმ წელს (და არც მომდევნოებში) არ მქონია... ლექსის პირველი სტროფი ვაგონიდან გამოსვლამდე გაჩნდა – ზეპირად. თან გულში ვიმეორებდი, ჩემი ლექსების დამახსოვრების ამბავი რომ ვიცი, ვფიქრობდი – დამავიწყდებოდა და რატომღაც ეს არ მინდოდა. არც დამვიწყებია – მოგვიანებით ჩავიწერე. აი, ამ ლექსის ისტორია.
მაშინ მძიმე დღეები მქონდა; ლექსი მხოლოდ მეგობარს წავაკითხე და ფაილში ჩავტოვე. ახლა ის კრებულშია, ახალი წელი კი – კართან. ამ საღამოს ლექსის ბლოგზე გამოქვეყნება მომინდა. ეს მისი პირველი ინტერნეტპუბლიკაცია იქნება – ორი წლის შემდეგ :)

* * *

მშობლები ყიდულობენ ნაძვებს
და მიარბენინებენ სახლებში ნაძვებს და ბავშვებს,
უფრო კი ნაძვებს
და ადევნებული, შეჭმუხნილი ბავშვები
ისწორებენ შუბლებზე ქუდებს
და ბავშვურ ფიქრებს.

მშობლები აწყობენ ნაძვებს,
უშლიან ტოტებს,
ურჩევენ ადგილს
და ალაგებენ ყუთებიდან
მშობლების დანატოვარ სათამაშოებს,
ანდა, ახალს და მაინც მშობლების მიერ დამზადებულს.
მერე თამაშობენ ბავშვებთან არჩევან-არადანს,
სადაც ბავშვებს მუდამ არადანი ხვდებათ,
რასაც ჰკიდებენ
მშობლების მიერ შერჩეულ ალაგას,
ჰკიდებენ მანამ, ვიდრე სწვდებიან...

და ღამით,
ჯადოსნურ ღამით,
მშობლები იცავენ მშობლების მიერ გამოგონილ წესებს
და ხვდებათ ბავშვებს ბალიშის,
ან წინა დღით ნაყიდი ნაძვის ქვეშ
მშობლების მოტანილი სიხარულები
(იშვიათად – წერილის პასუხი)
შეჭმუხნილ შუბლთა გადასახსნელად.

და გარბიან ბავშვები საგუნდაოდ...
და ხდებიან ბავშვები მშობლები...

30. 12. 2007 წ.

Monday, December 21, 2009

უნიკალური კრებულები


ეროვნული ბიბლიოთეკის უნიკალური გამოცემები – პოეზიის და პროზის კრებულები, რომლებშიც 150–ზე მეტი თანამედროვე ქართველი ავტორის ნაწარმოებები შევიდა. კრებულებს საფუძვლად გიორგი კილაძის ორი პროექტი – "ჩემი ხუთეული" და "ჩემი მოთხრობა" დაედო. მათი განხორციელება ფორუმ "ებლიტფოზე" დაიწყო. წიგნები ბიბლიოთეკის ფონდების კონსერვაციისა და რესტავრაციის განყოფილებაში თითო ეგზემპლარად აიკინძა და რარიტეტის განყოფილებაში შეინახება.

ძალიან მახარებს ეს გამოცემები. უნიკალური არა მხოლოდ ეს წიგნებია მათი ერთი ეგზემპლარობის გამო, ასეთი პროექტები არც განხორციელებულა. ავტორებმა თვითონ აირჩიეს პროექტში მონაწილეობის პერიოდისთვის მათი აზრით მნიშვნელოვანი ნაწარმოებები. მიხარია ისიც, რომ ორივე მათგანში შევიდა ჩემი ლექსები და მოთხრობა. კიდევ სასიამოვნოა, როცა ასეთი საქმის შიდა სამზარეულოში შეხედვის საშუალება გაქვს. ამ დროს მოლოდინიც განსაკუთრებული ხდება. და მაინც, ამ საღამოს ჩემთვისაც სიურპრიზი იყო ლიბ.გეზე ინფორმაციის ნახვა.

პოეზიის კრებულში ლექსებს მათი ავტორების ავტოგრაფებიც ახლავს, ასევე იქნება პროზის კრებულში.
მგონია, ეს ის წიგნებია, რომლებშიც ქართული ლიტერატურის საკმაოდ საინტერესო პერიოდი დაფიქსირდა, მისი სხვადასხვა თაობის წარმომადგენლებით. მე მაგალითად, მაინტერესებს რას ვიფიქრებ წლების მერე ჩემს არჩევანზე და საერთოდ, საიდან "გამოვხედავ" 2008 და 2009 წლებს, როგორც ავტორი :)

ოთხშაბათს, 23 დეკემბერს, 18 საათზე, ეროვნული ბიბლიოთეკის მე-3 კორპუსში ამ წიგნების პრეზენტაცია ჩატარდება.
> ვრცლად

ერთი კვირა, კედელზე

აკვარიუმთან ჩამომჯდარი გოგონა – ავგუსტ მაკეს ნამუშევრებიდან ერთ-ერთია, რომელიც ყველაზე მეტად მომწონს. მისი ნახატები ადრეც გამოვფინე. ვფიქრობ, კიდევ მივუბრუნდები ამ საინტერესო ექსპრესიონისტს.

21-27 დეკემბერი.

Friday, December 18, 2009

სამხრეთის

თუკი ბლოგი სახლია, ახლა ჩემს სახლში მუსიკა ისმის:
ტანგო – ანიბალ ტროილოს "სამხრეთი". ეს ტანგო პირველად 1948 წელს, ედმუნდო რივერომ იმღერა. სიტყვები ჰომერო მანცის ეკუთვნის. ბლოგისთვის კი გიტარის პარტია შევარჩიე – კიტო გატოს შესრულებით. ამ ნაშუაღამევს მოუხდა.



რივეროს ვერსიის ბმულსაც აქვე შევინახავ.
ეს დღეები – ტანგოს რიტმით..

Wednesday, December 16, 2009

f.

ესეც სიახლეებისკენ მიდრეკილების სერიიდან?!
"ვცდუნდი": გავფეისბუქდი :) ძირითადი მოტივაცია – ჩემი წიგნი და ზოგადად, ლიტერატურა. თავიდან დავიბენი, ახლა ცოტა გავშინაურდი. მხოლოდ, წუხელ ერთი რამ მაწუხებდა: ბლოგს არ მივანებო თავი – თავისთავად, უდროობისა თუ სხვაგან უკვე გამოთქმულის გამო. საერთოდ, ჩემი ბუნებიდან გამომდინარე, ვერ ვახერხებ ბევრგან (მსგავს საიტებზე) ყოფნას. ყოველთვის ასე ვიყავი – ერთგან და ერთგულად. თუმცა, ბლოგი გაცილებით მყუდროა და პირადი. ჩემთვის ამ სტატუსს ვერ დაკარგავს.

Monday, December 14, 2009

ერთი კვირა, კედელზე

ძალიან ბევრი თბილი ფერია ჩემში. ჰოდა, როცა ასე – თითქმის ყოველთვის გოგენის ტაიტური პერიოდის ტილოები მახსენდება...
ამჯერად მის "თეთრ ცხენს" გამოვფენ.

პ. ს. შაგალის ნახატებიდან ყოველთვის მუსიკა ისმის, ღიღინი მაინც; გოგენის ტაიტიდან მზე, სურნელი და გემო მრჩება – ხილის გემო. აი, ჩემი აღქმა :)

14-20 დეკემბერი.

Refresh

უცნაურია, რაც ჩემი წიგნი გამოვიდა, ახალი "ათვლა" დავიწყე. საახალწლო განწყობა მაქვს – ოღონდ არა ნაძვის ხით, თოვლითა და "ჯინგლ ბელზით", არამედ შინაგანად – რაღაც გადავაგორე, რაღაც – მრუმე ფერებიანი. ვიცი, რომ მარტო არ ვარ – მხარდაჭერას ვგრძნობ (რა ხანია, ასეა, მაგრამ ახლა ნაპერწკლებიანი გახდა ეს შეგრძნება, ფეიერვერკივით). კიდევ საოცარი სურვილი მაქვს, ყველაფერი განვაახლო, წვრილმანებიც კი. არ ვიცი, რატომ. ახალი ეტაპი დაიწყო, ჩემი ახალი წელი უკვე დადგა :)
...
დღეიდან ჩემი წიგნის ნახვა წიგნის მაღაზიებშიც შეიძლება. მხოლოდ ერთი რამ მინდა – მაღაზიაში შესულმა ადამიანმა, რომელიც ამ კრებულს გადაათვალიერებს და მოიწონებს,
მისი ყიდვაც უპრობლემოდ შეძლოს და მგონი ეს სრულიად შესაძლებელი იქნება.

Saturday, December 12, 2009

ღია


გუშინ ვთქვი, ამდენი არასდროს-მეთქი.
დღეს ყვავილებს ვხატავდი ქაღალდის ნაგლეჯებზე. ყვავილ-ორნამენტებს. ასე მანამ ვხატავ, ვიდრე ნაგლეჯი არ შეივსება. მერე ვჭმუჭნი. ბოლო ფურცელი არ შემივსია, მირზაშვილი გამახსენდა – თავისი ყვავილებით. შინ არ ვიყავი, კედლისთვის შემეხედა. მოვძებნე. ვუყურე.
ცხენსა და კაცსაც..

ამოვაბრუნე და წავაწერე.

Wednesday, December 9, 2009

საღამო ეროვნულ ბიბლიოთეკაში

საოცრად დატვირთული ვარ ემოციებით. რაც დავბრუნდი, წერა მინდა და საწყის სიტყვას ვერ ვპოულობ. ვცდი:
პირველ რიგში უღრმესი მადლობა ყველას, ვინც საღამოს დაესწრო და ამდენი სითბო გამოხატა! იმედი მაქვს, მათთვის ცოტათი საინტერესოსა თუ სასიამოვნოს შეთავაზება მეც შევძელი :)

როდესაც გიორგი კილაძემ წიგნის წარდგინების თარიღი მითხრა (დღე – რა თქმა უნდა, ტრადიციული – ოთხშაბათი. უკვე სამი წელია, ეროვნულ ბიბლიოთეკაში ლიტერატურული საღამოები ამ დღეს იმართება), შემეშინდა. ძირითადად იმის, რაზეც ცოტა ქვემოთ დავწერ. მოლოდინის ყველაზე სასიამოვნო მხარე მკითხველზე ფიქრი იყო, მით უმეტეს, ერთწლიანი სიჩუმის შემდეგ. ყოველთვის მაინტერსებდა მკითხველის აზრი, ნებისმიერი სახის: რა მოსწონთ და რა – ნაკლებად. შემიძლია ვთქვა, ყველა კომენტარი, რომელიც ვირტუალურად თუ პირად საუბრებში მიმიღია, გულწრფელად მიმაჩნია. აქედან გამომდინარე, ყველა გამოთქმული აზრი მნიშვნელოვანია და ყოველთვის მაფიქრებს. ეს საღამო ამ მხრივაც გამორჩეული იყო.

მგონია, ზუსტად ვერ გადმოვეცი მადლიერება, რასაც ვგრძნობდი; უამრავი სიტყვა დამეფანტა ღელვის გამო (შიშიც ამის მქონდა). შესაძლებელი რომ ყოფილიყო ჩემი ფიქრების ჩემგან დამოუკიდებლად გახმოვანება, დამეხმარებოდა ალბათ :)
იქნებ ახლა მოვძებნო გაფანტული სიტყვები:
განსაკუთრებული მადლობა გიორგი კილაძეს მხარში ასე დგომისთვის – სიხარულისა თუ სიძნელეების გაზიარებისთვის! შეიძლება ითქვას, პირველი ლექსის გამოქვეყნებიდან საღამოს ჩატარების ჩათვლით – ჩემი "სვლა" მისი მეგზურობით მიმდინარეობდა. მეგზური კი ისეთია, ყველაზე საცალფეხო ბილიკზეც იმედიანად რომ დაეყრდნობი. მართლაც იშვიათია (ნებისმიერ სფეროში) ასეთი უანგარო ქომაგი და მისი ქომაგობა მხოლოდ მე არ შემხებია. საღამოს დამთავრების შემდეგ ვუთხარი – უძნელესია "იმ" სკამზე ჯდომა-მეთქი და მგონია, წამყვანობაც ასევე, ძალიან რთულია – მას ორის ნაცვლად უწევს ფიქრი. დღეს რამდენჯერმე მომცა "ამოსუნთქვის" საშუალება (არ ვიცი, დამსწრეებისთვის ეს შესამჩნევი იყო თუ არა). მისივე გამხნევებით კიდევ ერთი ბარიერი გადავლახე: ამ საღამოს არაერთი ლექსი წავიკითხე, მათ შორის ისინი, რომლებსაც მკითხველი მხოლოდ წიგნში გაეცნობა, საღამო კი სრულიად ახალი ლექსით დავამთავრე, რომელიც კრებულში არ შესულა. დიდი მადლობა სიურპრიზისთვის, რომელიც გიომ საღამოზე გაამხილა – ჩემი ლიტერატურული წერილების კრებულად გამოცემის შესახებ. ჩემთვის ეს დიდი პასუხისმგებლობაა. სულ მალე კი, მისი თანადგომით მარსიანის "ლიტერატურული საუბრები" გამოიცემა.

დღეს გამომცემლობა "მერიდიანის" შესახებ ვთქვი: "ის არ ჩქარობს და არასოდეს აგვიანებს". წიგნზე მუშაობა ავტორისთვის სასიამოვნო, მაგრამ ამავე დროს ურთულესი პროცესია და გამომცემლობის მიერ ნდობის გამართლება, რა თქმა უნდა, ძალიან მნიშვნელოვანია. დიდი მადლობა მათ!

ასევე, განსაკუთრებული მადლობა ეროვნულ ბიბლიოთეკას, მის კულტურის პროგრამების განყოფილებას – საინფორმაციო მხარდაჭერისთვის; ყველას, ვინც საღამომდე თუ მისი მსვლელობისას გულწრფელი სითბო და აზრი გამოხატა: ბატონებს: ემზარ ჯგერენაიას, ლევან თაქთაქიშვილის, დათო შუღლიაშვილს, მარსიანს, გიორგი კობახიძეს; ქალბატონებს: ციური კოჭლაშვილს, ია ქადაგიძეს, რუსიკო ფანცულაიას, ანასტასიას... ყველას ჩამოთვლა გამიჭირდება, თითოეულ სტუმარს – ნაცნობს თუ უცნობს, უღრმესი მადლობა!
დიდი მადლობა ლიბ.გეს – საინფორმაციო მხარდაჭერისთვის.

თითქოს დავწერე ყველაფერი, მაგრამ ეს წერილიც უკმარისობის განცდას მიტოვებს – ვერ გადმოვცემ, რასაც ვგრძნობ საჩუქრისთვის, ჩემი საღამო რომ ერქვა.


------------
დღეს კიდევ ერთი სიურპრიზი დამხვდა.. საღამოს მიმოხილვა:
"პოეზია ნოტებად"
უღრმესი მადლობა მაიას!

Monday, December 7, 2009

გიწვევთ


ოთხშაბათს, 9 დეკემბერს, 18 საათზე, ეროვნული ბიბლიოთეკის მე-3 კორპუსში (გუდიაშვილის ქ. 7), საკონფერენციო დარბაზში გაიმართება ჩემი პოეზიის საღამო და კრებულის წარდგენა

ყველას გთხოვთ მობრძანებას :)

ერთი კვირა, კედელზე

ვფიქრობდი, ამ ორშაბათს ვინ გამომეფინა. მერე ეს პატარა გოგო გამახსენდა: შიშველი და გადაშლილი წიგნით...
მხატვარი, რომელსაც წარმოგიდგენთ, ევანჯელინა ალჩიატია. იგი 1883 წელს, იტალიაში – ტურინში დაიბადა. ადრე დაობლებული ევანჯელინა ჯერ ტურინის ქალთა სკოლასა და აკადემიაში სწავლობდა, ხოლო 1903-1906 წლებში პარიზში გადავიდა, სადაც ფრანგულ მხატვრობას გაეცნო. 1907 წლიდან აქტიურად მონაწილეობდა გამოფენებში. ძირითადად პორტრეტებს ხატავდა.
კვირის მანძილზე მხატვრის კიდევ რამდენიმე ნამუშევარს გამოვფენ..

*
"გოგონა, რომელიც წყალს სვამს".

7-13 დეკემბერი.

Thursday, December 3, 2009

ეპიზოდი


კიდევ ერთი მინაწერი – უახლესი, ლექსზე, რომელიც საკმაოდ მძიმე ემოციით დავწერე. ლექსი კრებულში შევიდა, მას "ეპიზოდი მეორე" ჰქვია; ახლა ინტერნეტსაც დავუბრუნე – ჩემს პოეზიის გვერდს დავამატე. ძალიან მომწონს ამ მინაწერის პოზიტიური განწყობა (ასე აღვიქვი). დიდი მადლობა ემხვარს. კარგ შეფასებად ვთვლი, როცა რომელიმე ლექსზე წერას წყვეტს..

* * *
გზა ვიწროა..
ქუჩა არის ფართე
ბილიკიც კი მეყოფოდა გზად...

ეს ჩემია...
ძველისძველი და გამოუქვეყნებელი
“გზა ფართოა.
გზაზე თოვლია და..”
ეს ქეთისია…
ახალია და “მეორე ეპიზოდის”…

ახლა მე პირველ ეპიზოდზე არ ვფიქრობ…
იმიტომ რომ..
“და”-ს “აუცილებელი” მოჰყვა და
“აუცილებელი” სულაცარაა პოეტური…

აუცილებელი პირველი და..მესამედ წაკითხვიას აუ –ცილებელია...
უფრო ზუსტად არ აცილებული .. რაა?!.. კადრები...

შეჭმუხნილი…
ჭუჭყიანი…
გატანილი…

ჰო, ახლა სულერთია.. რა…
რადგან…
წყვეტილ ხაზს, როგორც წესი კვეთენ…
ესე იგი თუ არ ასწრებ.. გასწრებენ…
მხოლოდ ბოძები დგანან…
და თუ ღამეა…
მიწა ვეღარ შეჭამს ჟანგს…
ახლა კადრები, არა, კადრი, გაყინულია…
და თუ თოვს... ვიმედოვნებ – არ გაყინავს…

ესაა. რაც გაყინულია “ძლებს”…
ე.ი. ნახავს…

პ.ს.
ახლა იმ ქუჩაზე გაზაფხულიც შეიძლება იყოს…
ვთქვათ, დილის 7 საათი…

Wednesday, December 2, 2009

!!!!!

აიაიაი.... :)))
წიგნი უკვე შინ მაქვს! არც კი ვიცი, როგორ გამოვხატო! უზომოდ მიხარია! ძალიან მომეწონა, ძალიან! და საოცარი გრძნობაა, ასე, დასრულებული რომ მიჭირავს ხელში...
ველოდი, რომ კარგი იქნებოდა, მოლოდინი კი გადაჭარბებით გამართლდა!
საღამოს, სტამბისკენ მიმავალს ცოტა არ იყოს, შემეშინდა; გული ისე მიცემდა... თან, გაღიმებული რომ ვიჯექი, ამას მგზავრების მზერით მივხვდი :)

და ახლა, ამ საღამოს, რამდენიმე ადამიანზე რომ არ დავწერო, შეუძლებელია!
პირველ რიგში კი მეგობარზე, ბლოგზეც რომ არაერთხელ ვახსენე, როცა წიგნისთვის გავლილ ეტაპებზე ვყვებოდი:
განსაკუთრებული მადლობა გიორგი კილაძეს ჩემთვის შეუფასებელი მხარდაჭერისთვის! აი, საჭირო სიტყვებს ვერ ვპოულობ... სულ თავიდან ვიტყვი: პირველი ლექსი მისი რჩევით, სამი წლის წინ, ფორუმ "ებლიტფოზე" გამოვაქვეყნე. რომ არა ეს ფორუმი, რომელიც გიორგიმ შექმნა, გარემო და განწყობა, რასაც ფორუმი გვთავაზობდა, ის რჩევა და გამხნევება – მე არ გავბედავდი გამხელას, რომ ვწერდი. იქნებ ეს უცნაურად ჟღერს კიდეც, მაგრამ ჩემი ხასიათის გამო ასე იქნებოდა. წიგნისთვის კი საოცრად დამიდგა გვერდში – მორალურად თუ საქმით! ყველა წვრილმანი მის ხელში... და მთელი ეს დრო შინაგანი სიმშვიდე, თავდაჯერებით მოლოდინი არ მომცილებია, ვიცოდი, რომ გული არ დამწყდებოდა. ასეც არის – შედეგი ძალიან კარგია! დიდი მადლობა ყველაფრისთვის! და ყველაფერში მხოლოდ ჩემ წიგნს არ ვგულისხმობ: ამ წლების მანძილზე ვხედავ სხვადასხვა თაობის ავტორების მიმართ მის ქომაგობას, ლიტერატურის სიყვარულს, უამრავ კარგ საქმეს... და მიხარია, რომ მას ვიცნობ!

რა თქმა უნდა, უღრმესი მადლობა გამომცემლობა "მერიდიანს"! მის ხელმძღვანელს – ბატონ კახა რუსიძეს და თითოეულ თანამშრომელს – გულისხმიერებისა და პროფესიონალიზმისთვის! დიზაინერს – დათო კუტუბიძეს, მაიკო კილაძეს, ასევე სტამბის თანამშრომლებს: ჯუმბერ (ჯუბა) მოთიაშვილს და მის დას – ლელას, შოთა დონაძეს, გოჩა ლაცაბიძეს და ყველა დანარჩენს – მათ სახელებს ვერ ჩამოვთვლი, მაგრამ კეთილგანწყობას კი არასდროს დავივიწყებ! ძალიან გამახარეს შედეგით...

ასევე, დიდი მადლობა ყველას, ვინც მთელი ამ პერიოდის მანძილზე მხარში მედგა – გულით უხაროდა, ელოდა, მამხნევებდა. ძალიან ბევრს ნიშნავს ჩემთვის მხარდაჭერა. აქ, რა თქმა უნდა, თქვენ – ბლოგერებსაც გგულისხმობთ – ძალიან მახარებდა და მახარებს კეთილგანწყობა! ასევე რჩევები, არაერთხელ რომ შემომაშველეთ...

მოკლედ, ახლა ძალიან სენტიმენტალური ვარ :) და ისეთი განცდა მაქვს, რომ საკმარისად მაინც ვერ გამოვთქვი...
კიდევ... ვაცხადებ – მიყვარს ეს კრებული :)
მადლობა კიდევ ერთხელ!

Tuesday, December 1, 2009

ძველი საქართველოს პოეტი ქალები

ამ თემაზე პოსტის დაწერას ტომუშკას რამდენიმე დღის წინ დავპირდი. მგონია, გაცილებით მეტი პოეტი ქალი გვეყოლებოდა, მაგრამ მათზე ცნობები არ გვაქვს. ბლოგის პარამეტრების გამო ტექსტი მაქსიმალურად შევამცირე, ვერც ლექსებს ვურთავ.

ქეთევანი
ქეთევანი იყო ქართლის ფეოდალის, აშოთან მუხრან-ბატონის ასული, კახეთის მეფის ალექსანდრეს უფროსი ვაჟის, დავითის მეუღლე, თეიმურაზ მეფის დედა. დაიბადა 1575 წელს. ქეთევან დედოფლის ერთადერთი ელეგიური ლექსი, რომელიც შირაზში „პყრობილებაში მწუხარემან სთქვა ფისტიკაურად“, შეტანილია დავით რექტორის ხელნაწერ კრებულში, რომელიც მან 1821-1823 წლებში შეადგინა და გადაწერა. ქეთევანის ფისტიკაური ლექსი დაწერილია „ანბანთქების“ სახით.

მარიამი – მაკრინე
მარიამი – მაკრინე, ცნობილი პოეტი-ჰიმნოგრაფი, კახეთის მეფის ერეკლე I-ის ასული. ცხოვრობდა მე-17-18 საუკუნეების მიჯნაზე. მარიამის შესახებ მცირე ბიოგრაფიული ცნობები შემოგვრჩა. ვიცით, რომ იგი ერეკლე პირველის სახლთუხუცესის ედიშერ ჩოლოყაშვილის მეუღლე იყო. ქმრის სიკვდილის შემდეგ მარიამი მონაზვნად აღიკვეცა. 1716 წელს იგი უკვე „ბატონიშვილ მარიამ ყოფილის მაკრინეს“ სახელით იხსენიება. მაკრინეს უმთავრეს ლიტერატურულ ნაშრომს წარმოადგენს იოსებ ალავერდელის სადიდებლად შედგენილი საგალობლები.

მანანა
ამ პოეტი ქალის ორი საკმაოდ მოზრდილი პოეტური ნაწარმოები: „შაირნი“ და „ციებასთან ბაასი“ დავით რექტორმა თავის ანთოლოგიაში შეიტანა. ასევე მანანას მიეწერება: „ესეც რაღაც ღარიბად თქმული“, „ცეცხლი მოედოს ფაშასა“ და გაშაირება ახალციხელ მესტვირე კოტაშვილთან. მანანა ერეკლე მეორის თანამედროვე უნდა იყოს. სავარაუდოდ, „შაირნი“ 1795 წლამდე, აღა-მაჰმად-ხანის მიერ ტფილისის აღებამდეა დაწერილი. ხოლო დარჩენილი ლექსები მანანას ხანდაზმულობაში უნდა იყოს შეთხზული. საფიქრებელია, რომ იგი მე-18 საუკუნის პირველ ნახევარში დაიბადა. მანანა თექვსმეტმარცვლოვანი რუსთველური შაირით წერს.

სალომე
სალომეს ნაწერებიდან დარჩენილია „მწუხარებისა ანბანთქებანი“, ანუ როგორც ავტორი უწოდებს – „სევდის წიგნი“, რომელიც ბიოგრაფიულ-ეპისტოლარული ხასიათის პოემას წარმოადგენს. როგორც ტექსტიდან ირკვევა, სალომე ერეკლე მეფის თანამედროვეა. სალომე თავისი პოეტური ბუნებით და წერის მანერით ძალიან წააგავს მე-18 საუკუნის პოეტ ქალს მანანას. ორივე, – სალომეც და მანანაც, დავით გურამიშვილის სტილის პოეტები არიან.

მაია გაბაონი
მაია გაბაონი, ანუ გაბაშვილი, მე-18 საუკუნის პოეტების რიცხვს ეკუთვნის. მისგან ერთადერთი ანბანთქება შემოგვრჩა – „ანზე სით მიხვალ“ („გამოცანა ანბანზე“). მაიას შესახებ თითქმის არანაირი ბიოგრაფიული ცნობა არ მოგვეპოვება.

მარიამი
მარიამი იყო ერეკლე მეორის ასული და დავით ციციშვილის მეუღლე. თავის დროზე მარიამი ჩინებულ მელექსედ ითვლებოდა. მასზე ამბობდნენ – „დიდის მეფის თეიმურაზის ნიჭი გამოჰყვა ამ ქალსაო“. მარიამი 1755 წელს დაბადებულა. ახალგაზრდობაში დაწერილი ლექსებიდან მხოლოდ ორი ლექსია დარჩენილი: „მეფის ირაკლის ძის ალექსანდრეს დაწინდულს ნინოს სიკვდილზედ თქმული“ და „საქმროსთან“. დანარჩენი ლექსები გვიანდელ ხანას – რუსების შემოსვლის პერიოდს ეკუთვნის: „თურქთა ხმასა ზედა სათქმელი მუხამბაზი – ჰოი დამწარდეს დროთა ტკბილობა“; „აჰა, დამეცნეს რისხვით ცანია“; „მოვსთქვამ სულთქმითა საბრალოდ“.

ქეთევან ირაკლის ასული
ქეთევანი მარიამ ბატონიშვილის უმცროსი და იყო. დაიბადა 1764 წელს. იგი ცნობილია ერთადერთი ლექსით – „ჰოი, ვითარ ვსთქვა განსაკრთომელი“ (“გაფი დუგაში სათქმელი“). ის თემატიკით მარიამის ლექსებს უახლოვდება. შინაარსის მიხედვით დაახლოებით 1805 წელს, ქეთევანის პატიმრობის დროს უნდა იყოს დაწერილი.

თეკლე ბატონიშვილი
თეკლე ერეკლე მეფის უსაყვარლესი ასული იყო. თეკლეს სახელით სამი ლექსია ცნობილი: „თეკლა ბატონიშვილისაგან თქმული გაფი, ქეთეონს, თავის დას პასუხს უგებს ამ ლექსით“, „თეჯლისი“,
„რომელთაგან მქონდა სიამე შვების“. მათი თემატური მასალა იგივეა, რაც მისი დების. თეკლეს ლექსები, როგორც მე-18-19 საუკუნეების მიჯნაზე მცხოვრებ პოეტთა უმეტესობის ნაწარმოებები, საკრავებზე დასამღერებლად არის გამიზნული. ამ დროს მიღებული იყო ირანული და თურქული სასიმღერო მოტივები, ლექსებიც შესაფერ რიტმულ აღნაგობას იღებდნენ. თეკლეს ლექსები შესულია დავით რექტორის მიერ შედგენილ და გადაწერილ კრებულში.

ასათიანი, ლ. ძველი საქართველოს პოეტი ქალები, 1936.