Monday, November 30, 2009

ერთი კვირა, კედელზე

დღეს ორშაბათია და ტრადიციულად – გამოფენის დღე. მახსოვდა, რომ გამოფენების მოწყობა შემოდგომით დავიწყე; გადავამოწმე და აღმოჩნდა – წელიწადი უკვე გავიდა. საინტერესოა, ვის და რამდენად ხშირად ვფენდი. ხუთეული ასეთია: გუსტავ კლიმტი (9), ეგონ შილე (6), სალვადორ დალი (6), მარკ შაგალი (6), მაკა ბატიაშვილი (6). ვერ ვიტყვი, რომ მხოლოდ ეს მხატვრები მომწონს, მაგრამ ფაქტია, ბლოგის გამოფენაზე ისინი ლიდერობენ.

დღეს ისევ შაგალის გამოფენას ვაპირებ (ხუთეულშიც ამიტომ მოხვდა). ამჯერად მის კედლის მხატვრობას წარმოგიდგენთ.

1963 წელს, საფრანგეთის კულტურის მინისტრის მიწვევით,
მარკ შაგალმა პარიზის ოპერის თეატრის ჭერის მოხატვა დაიწყო. ამ გადაწყვეტილებას საფრანგეთში აზრთა სხვადასხვაობა მოჰყვა. 77 წლის შაგალს 220 კვ. მეტრის ფართის მოსახატად ერთი წელი დასჭირდა. წარდგინება 1964 წელს გაიმართა: ჭაღი, რომელიც ჭერის შუაგულს ამშვენებს, ჩამქრალი იყო. ორკესტრმა შაგალის საყვარელი კომპოზიტორის – მოცარტის „იუპიტერის სიმფონია“ (Symphony No. 41 in C major) შეასრულა, დამამთავრებელ აკორდზე კი ჭაღიც გაბდღვრიალდა. შედეგმა ყველა უკმაყოფილო კრიტიკოსი გააჩუმა...
ფოტო: G. Dorado

30 ნოემბერი –
6 დეკემბერი.

Friday, November 27, 2009

სერობა ბუნუელთან ერთად

მთელი კვირაა, ჩემ თავს ლუის ბუნუელის ფილმების რეტროსპექტივას ვუწყობ. ნანახი კიდევ ვნახე, უნახავის მოძებნას შეძლებისდაგვარად ვცდილობ. მისი შემოქმედების შესაფასებლად მხოლოდ ერთ სიტყვას – გენიალურს ვპოულობ.. წერა კი 1961 წელს გადაღებულ „ვირიდიანაზე“ გადავწყვიტე:

1960 წელს ფრანკომ ესპანეთიდან გადასახლებულ ბუნუელს სამშობლოში დაბრუნება და ფილმის გადაღება შესთავაზა. ბუნუელი დაბრუნდა, ზუსტად ერთი წლის შემდეგ კი ის ფრანკოსა და ვატიკანის მიერ შერისხული აღმოჩნდა. მიზეზი „ვირიდიანა“ იყო, რომლითაც მან, შეიძლება ითქვას, ხელისუფლებასაც და კათოლიკურ ეკლესიასაც ბრანწი უჩვენა. ფრანკომ ფილმის ესპანეთში ჩვენება აკრძალა (ეკრანებზე მხოლოდ 1977 წლიდან, ფრანკოს გარდაცვალების შემდეგ გავიდა), ვატიკანის ოფიციალურმა გაზეთმა კი მას მკრეხელური უწოდა. ამ ყველაფრის მიუხედავად, ფილმი 1961 წლის კანის ფესტივალის გამარჯვებულია. ეს – მცირე ისტორია, ახლა იმ მიზეზზე დავწერ, რამაც ვატიკანი აღაშფოთა, მე კი წერა მომანდომა.

სანამ სასურველ კადრამდე მივალ, მათთვის ვისაც ფილმი არ უნახავს, მოკლე შინაარსს მოვყვები: ვირიდიანა (სახელი სიტყვა „მწვანედან“ წარმოდგა, ესპ.) მონასტერში ცხოვრობს, კეთილი და საოცრად მორწმუნე ახალგაზრდა ქალია (როლს არაჩვეულებრივი სილვია პინალი ასრულებს). ჩანთით ეკლის გვირგვინს ატარებს, უხეში ჯვალოს პერანგებს იცვამს, რიტუალებს ზედმიწევნით ასრულებს (მთვარეულიც კი!).. ვირიდიანას დროებით ბიძის სახლში დაბრუნება უწევს. ბიძა სიყვარულში უტყდება. იმისთვის, რომ ვირიდიანა თავისთან დაიტოვოს, მოახლის დახმარებით მას აძინებს, დილით კი უცხადებს, რომ ღამე ერთად გაატარეს. ვირიდიანა სახლიდან მიდის, მაგრამ გზაში ბიძის თვითმკვლელობის ამბავს ატყობინებენ და შინ აბრუნებენ. ქალი მონასტერზე უარს ამბობს და სოფლის უსახლკაროებს სახლსა და პურს უყოფს. სასურველი კადრიც აქვეა: შინ მარტო დარჩენილი შეფარებულები ორგიას აწყობენ. კადრი, სადაც გაშლილ სუფრას შემომსხდარი უსახლკაროები ჩანან, თითქმის ზუსტად იმეორებს ლეონარდო და ვინჩის „უკანასკნელ სერობას“. სწორედ ამან აღაშფოთა რომის პაპი. და ვინჩის ფრესკაზე ქრისტეს ფეხები კედელში გაჭრილი კარის გამო არ ჩანს, ბუნუელმა კარი სკამით ჩაანაცვლა, გმირები კი ჰენდელის „მესიაზე“ აცეკვა. ამ ეპიზოდის ნახვა იუთუბზეც შეიძლება, მე კი ორ უკანასკნელ სერობას გამოვფენ (ფილმის გმირებისთვისაც უკანასკნელს):


ასევე საინტერესოა მათხოვრის მკვლელად მოსყიდვის სცენაც. შინაარსს ბოლომდე არ დავწერ, მხოლოდ იმას ვიტყვი, რომ ვირიდიანა ეკლის გვირგვინს საკუთარი ხელით წვავს.
აქვე არ შემიძლია, არ აღვნიშნო ფილმის საოცრად ლამაზი კადრები – დამოუკიდებელ ფოტოკადრებადაც რომ შეძლებდნენ არსებობას..

ფილმზე მხატვრობის ასახვამ ამ ზაფხულის შთაბეჭდილებაც გამახსენა: კიდევ ერთი "ჩემი" რეჟისორი (თუმცა ბუნუელს ვერ შევადარებ) ალმოდოვარი ლუისს თავის მასწავლებლად თვლის; შემოქმედებითი გავლენაც თვალში ადვილად მოსახვედრია. უახლესი ფილმის – „დამსხვრეული ჩახუტებების“ ("Los abrazos rotos") ჩემი აზრით ყველაზე დასამახსოვრებელ სექსის ეპიზოდს ისევ მხატვრობასთან – ამჯერად რენე მაგრიტის „საყვარლებთან“ მივყავართ (და ბუნუელის გავლენასთანაც, თუმცა მხოლოდ ამ სცენას არა):

...
გუშინ ლუის ბუნუელის ავტობიოგრაფიის ქართული თარგმანი ვიპოვე. მხოლოდ 4 ნაწილია და თავს ერთად მოვუყრი:

Thursday, November 26, 2009

აკინძვამდე

დღის ტემპი – როგორც სტამბის ამუშავებული დანადგარებისა!
"მერიდიანის" ყოველდღიური ტემპი – ალბათ ისეთი, როგორიც ჩემთვის ამ დღის იყო..
ახლა შემიძლია ვთქვა, წიგნის ყველა "კომპონენტი" მზად არის. ცოტა ხნის წინ მთელი ტირაჟის ნახვაზე ვწერდი და არ დავაკონკრეტე – ტექსტს ვგულისხმობდი. დღეს კრებულის გასაფორმებელი ფოტოები ამოვბეჭდეთ და ამ საღამოს გარეკანიც ვნახე! ძალიან კმაყოფილი ვარ.. ამ კვირაში წიგნი საბოლოო სახეს მიიღებს. მე კი, ისევ თავიდან – მომდევნო კვირის გასვლას გამძაფრებული მოლოდინით დავუცდი..

უცნაური ემოცია მაქვს: მგონი წიგნში შესულ ლექსებს მთლად გავუუცხოვდი, დამოუკიდებლები გახდნენ. აი, ახლა ვფურცლავ სასიგნალო ეგზემპლარს და ამას უფრო მეტად ვგრძნობ. სამაგიეროდ სხვა ინტერესი მემატება – ვინ წაიკითხავს კრებულს და როგორ აღიქვამს (ოღონდ მკითხველებს არ ვაკლასიფიცირებ. უბრალოდ, მგონია, მთლად უცნობებიც კი კარგი ნაცნობები გახდებიან, ცალმხრივი ნაცნობები. მახსოვს, ერთხელ ვთქვი, ყველა ლექსში ვარ გაბნეული-მეთქი. ჰოდა, ცალმხრივობის მიღმა გადახედვა მინდა). იქნებ სხვა დროს უკეთ ავხსნა..
მოლოდინზე ლექსშიც ვწერდი. თუმცა, მას მერე ერთი ემოცია უამრავად იქცა. თუნდაც იმად, რაც ზემოთ ვთქვი...
წარდგინების სავარაუდო თარიღი კი 9 დეკემბერია. უფრო ზუსტად მოგვიანებით დავწერ :)

Wednesday, November 25, 2009

ალი

ცეცხლს ვუსმენ
ცეცხლს ვუცქერი
ცეცხლი მეთამაშება

Tuesday, November 24, 2009

როდეო


უარს არ ვიტყოდი როდეოს ნახვაზე..
originally uploaded by Matt Cohen Photo / 1115

Monday, November 23, 2009

ერთი კვირა, კედელზე

ჰენრი დე ტულუზ–ლოტრეკის ნამუშევრებიდან რამდენიმე მომწონს, მათ შორის –"არტილერისტი ამხედრებისას", რომელსაც დღეს გამოვფენ.
ტულუზ–ლოტრეკი საფრანგეთში, 1864 წელს დაიბადა. ფიზიკური ნაკლის გამო მძიმე ცხოვრება ჰქონდა; თავის გამოვლენა ხელოვნებაში შეძლო და ერთ–ერთ მნიშვნელოვან პოსტ–იმპრესიონისტ მხატვრად იქცა. ლოტრეკის ნახატებში ძირითადად პარიზის ბოჰემაა ასახული, რომლის შუაგულშიც ტრიალებდა..

23-29 ნოემბერი.

Wednesday, November 18, 2009

უპს

ფოტოებს ვეძებდი და... ჩემი ლექსი ვიპოვე :)
კლიპში ლელა თათარაიძის კომპოზიციაა გამოყენებული და ისე მომწონს... მგონია, რომ ლექსსაც ძალიან უხდება. პოსტმაც და მუსიკამაც ამ საღამოს განწყობა შემიქმნა – მთიანი...

Tuesday, November 17, 2009

ბლოგის თარო


სხვადასხვა დროს ჩემს ბლოგზე რამდენიმე გამოცემის შესახებ დავწერე, რომლებიც რაიმე სახით მიკავშირდება – ან
თანაავტორი ვარ, ან ჩემი პუბლიკაციები შევიდა, ან უბრალოდ, ვგულშემატკივრობ. მათზე დაწერილი პოსტები დროთა განმავლობაში ბლოგის არქივში ჩაიკარგა, ამიტომ ბანერი გავაკეთე: ბლოგის თარო, რომელიც ამ გამოცემებს (და მომავალში დამატებულსაც) თავს მოუყრის და ადვილად მოსაძებნს გახდის.

Monday, November 16, 2009

საუბრები ლიტერატურაზე


რამდენიმე დღეა, ეროვნული ბიბლიოთეკის ლიტერატურული კრებულის მე-6 ნომერი გამოვიდა (და ამ რამდენიმე დღეში უკვე არაერთმა მკითხველმა აღნიშნა, რომ ყოველი ახალი ნომერი წინას სჯობს). ახალ კრებულში 25–მდე ავტორის საინტერესო სტატია და ინტერვიუა შესული. ზოგიერთს ჩამოვთვლი:


  • ნინო სადღობელაშვილის – "ებლიტფო" ლათინური ენასავითაა, მკვდარია, მაგრამ ბევრ ენაზე ცოცხალი"; კრებულში ასევე დაიბეჭდა მისი წერილი გოდერძი ჩოხელზე – "ნაწილიანი";
  • "ებლიტფოს" არქივიდან – შალვა ბაკურაძის "ქმრების საკითხავის" განხილვა;
  • ამავე თემაზეა (ვ) ანუცას (ანა არგანაშვილის) წერილიც;
  • მარსიანის ორი წერილი: სახელდახელო გამოხმაურება ზაზა შათირიშვილის ინტერვიუზე და მეორე: გამოხმაურება წერილზე "კონცეპტუალური –პოეზია?";
  • ნინო დარბაისელის "პოეზიის პრაქტიკუმები";
  • ინტერვიუ ქეთი თუთბერიძესთან და მის მიერ "წაკითხული" საკუთარი ლექსი (ანუ ავტორისეული განხილვა);
  • გიორგი კილაძის ინტერვიუ გურამ მეგრელიშვილთან;
  • ჩემთვის ძალიან საინტერესო პროექტი, რომელიც "ებლიტფოზე" დაიწყო და იმედია, გაგრძელდება: "100 პოეტის 100 ლექსი" ზაზა შათირიშვილის კომენტარებით. აქ პირველი ლექსის განხილვაა წარმოდგენილი (ვაჟას "მთას ვიყავ");
  • ეროვნულ ბიბლიოთეკაში გამართული გივი ალხაზიშვილის პოეზიის საღამოს ჩანაწერი;
  • ლელა კოდალაშვილის კრიტიკული წერილი გურამ მეგრელიშვილის კრებულზე;
  • ინტერვიუ ირაკლი ქასრაშვილთან;
  • ინტერვიუ გიორგი ბუნდოვანთან;
  • გიორგი კეკელიძის "ოდები, ცრუ–ოდები და ძლისპირები", სადაც გიორგი საკუთარ პოეზიაზე საუბრობს;
  • კრებულში შევიდა ჩემი ორი წერილი, რომლებსაც ბლოგის მკითხველები იცნობენ და ინტერვიუ.

სამწუხაროდ, კრებულები მცირე ტირაჟით იბეჭდება და ნაბეჭდი სახით მათ მხოლოდ ვიწრო წრე ნახულობს (თუმცა, ეროვნული ბიბლიოთეკის მკითხველებისთვის ხელმისაწვდომია). ელექტრონული ვერსიების გაცნობა კი შესაძლებელია:

წინა ნომრების შესახებ ცოტა ხნის წინ ვწერდი. ახლაც, ბმული იგივეა: ეროვნული ბიბლიოთეკა

1-4 ნომრის მოსაძებნი საკვანძო სიტყვებია: რამდენიმე კითხვა და ებლიტფო

უახლესი მე-5 და მე-6 ნომრების სანახავად საძიებო გრაფაში ჩაწერეთ: მონოლოგი და საუბრები.

ერთი კვირა, კედელზე

ამ კვირის კედელს "სიმართლის მხატვარს" ვუთმობ (ასეთი წარწერა აქვს მის ძეგლს). დიეგო ველასკესი 1599 წელს, სევილიაში დაიბადა. ის ფელიპე მეოთხის სამეფო კარზე მუშაობდა. მისი პორტრეტები ადამიანური საწყისის, ხასიათების ზუსტი ასახვით გამოირჩევა.
კვირის მანძილზე ველასკესის რამდენიმე ნამუშევარს გამოვფენ..

*
გამოფენას პაპ ინოკენტ მეათის პორტრეტით გავხსნი. ეს ველასკესის ალბათ ყველაზე გამორჩეული ნახატია, საუკეთესო ფსიქოლოგიური პორტრეტი – სახის თითოეული დეტალი აშიშვლებს პაპის ბუნებას და ემოციებს; თავად პაპის სიტყვებით, ის "ზედმეტად მართალია".

*
ველასკესის ნახატებიდან ჩემთვის ერთ-ერთი ყველაზე შთამბეჭდავი – "სევილიელი წყლის გამყიდველი".
მუზეუმებში ამ ნამუშევრის სამი ვარიანტია დაცული. სამივე მათგანი 1618-1622 წლების შუალედშია შექმნილი. ბლოგზე გამოფენილი ვერსია ლონდონში, ველინგტონის მუზეუმში ინახება. ამ ნამუშევარზე გამოსახული ბიჭი სავარაუდოდ ველასკესის კიდევ ორ ნახატზე გვხვდება ("ლანჩი" და "მოხუცი ქალი კვერცხის მომზადებისას"). ჯვალოს მოსასხამით შემოსილი, ემოციურ და ამავე დროს მშვიდსახიანი წყლის გამყიდველი წმინდანს ჩამოჰგავს.
გამჭვირვალე წყალი, წყლის ჭურჭელზე შერჩენილი წვეთები, ხელები, განათება, თეთრი ფერის გამოყენებით მიღებული ეფექტი – აი, ამის გამო ასე შთამბეჭდავი...

*
ველასკესის კიდევ ერთი გამორჩეული ნამუშევარი, რომელზეც სამეფო კარის გოგონები არიან აღბეჭდილები ("Las meninas"), დღემდე არაერთი ვარაუდის წყაროა. გოგონებიდან ერთ-ერთი (ცენტრში) ინფანტა მარგარიტა ტერეზაა. განსაკუთრებული ვარაუდი კი უკანა პლანზე გამოსახულ პორტრეტს ეხება: ეს სარკეა, რომელშიც მეფისა და დედოფლის ანარეკლი აისახება, თუ ნახატი; და თუ სარკის ვერსია მართალია, ჩვენ პრაქტიკულად მეფისა და დედოფლის პოზიციიდან ვუცქერით აღბეჭდილ სიტუაციას, რომელიც, სიმართლე ვთქვა, ძალიან მომწონს: ცოცხალი ნახატია, მოქმედებაში, არასტატიკური, ხმებიანი, შეჩერებული წამივით... თითქოს ვიღაცამ გამოახედა ისინი. სწორედ ამ მოქმედ სცენაში თანამონაწილის სტატუსი მხიბლავს, თითქოს მე (ნებისმიერი დამთვალიერებელი) ვარ(თ) ეს ვიღაც; ხოლო, თუ ვარაუდს მივყვები, მეც მგონია, რომ ნახატის სიღმეში სარკეა გამოსახული და მასში ოთახში შემოსული მეფე და დედოფალი ირეკლებიან; შესაბამისად, მხატვრისა და გოგონების გამოხედვაც მათ ეკუთვნით. თუმცა, ისიც შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ პირიქით, სარკე მათ წინ იყო.

პ.ს. კიდევ ერთი რამის დამატება მომინდა: ეს ნახატი სწორედ იმას ასახავს, რაც მე მიყვარს: პოზიციაც და ხედვაც – შიგნით.

16-22 ნოემბერი.

Saturday, November 14, 2009

კადრი – ტირაჟი

ისე მოულოდნელად სასიამოვნო დღე მქონდა, უფრო სწორედ – საღამო!
სტამბაში ჩემი უკვე დაბეჭდილი წიგნი ვნახე! მთელი ტირაჟი...
ემოციებით ვარ სავსე!
ძალიან ბევრს ნიშნავს ეს ყველაფერი. აი, ხომ არის კადრები, რომლებიც არ გვავიწყდება? ასეთი კადრი იქნება ჩემთვის ერთად ნანახი ტირაჟი.
ხარისხი რომ კარგი იქნებოდა, ველოდი და ასეც არის. საოცარი ხალხია "მერიდიანის" თანამშრომლები, თბილი, ღიმილიანი და რაც მთავარია, თავის საქმის კარგი მცოდნეები. ამას მხოლოდ ჩემი წიგნის გამო არ ვამბობ, იქ სხვა წიგნებიც ვნახე...
მოკლედ, სტამბიდან სახეგაბადრული წამოვედი!..

...
დედამ კი ის მითხრა, რასაც ჩემთვის ვფიქრობ ხოლმე – რა იქნებოდა, მამას ენახა შენი წიგნი და შენ – ასე გახარებულიო. მამამ არ იცოდა, რომ ვწერდი...
რატომღაც მგონია, რომ ახლა იცის.

Friday, November 13, 2009

თარგმანი

თარგმნას მივუბრუნდი. რაც ჩემი მეგობარი ინტენსიურად თარგმნის, დროდადრო მეც მინდება, ვცადო. თან ვიცი, როგორი შრომატევადია და ხატვისა არ იყოს (აქ ჩემთვის საქმე გაცილებით რთულად არის) მომავლისთვის ვდებ. ჩემი მეგობრისგან განსხვავებით, მე გული პოეზიის თარგმნისკენ მიმიწევს. პროზას ალბათ არასდროს შევეჭიდები.
ერთი კვირაა, სილვია პლათის ორი ლექსი გადმოვაკოპირე – "სარკე" და "ბავშვი". ორივე ვთარგმნე, მაგრამ დაუხვეწავი სახით შევინახე. დღეს ერთ მათგანს მივუბრუნდი და აი, შედეგიც:

სარკე

მე ვერცხლის ვარ და ზუსტი. არ მაქვს არანაირი წინასწარაკვიატებული შეხედულება.
ყველაფერს, რასაც ვხედავ, დაუყოვნებლივ ვყლაპავ
ისევე – სიყვარულით ან სიძულვილით დაუნისლავს.
მე არ ვარ სასტიკი, მხოლოდ სამართლიანი,
თვალი პატარა ღმერთის, ოთხკუთხა.
დროის დიდ ნაწილს საპირისპირო კედელზე ფიქრში ვატარებ.
ის ვარდისფერია, დაწინწკლული. მას ისე დიდხანს ვუცქერდი,
რომ ვფიქრობ – ჩემი გულის ნაწილია, ოღონდ ციმციმებს.
სახეები და წყვიადი უფრო და უფრო გვაშორებენ ერთმანეთს.

ახლა მე ტბა ვარ. ქალი იხრება ჩემ თავზე,
ეძებს ჩემს საზღვრებში იმას, რასაც სინამდვილეში წარმოადგენს.
შემდეგ უბრუნდება იმ მატყუარებს – სანთლებს ან მთვარეს.
მე ვხედავ მის ზურგს და ზუსტად ვირეკლავ.
ის მაჯადოებს ცრემლებით და ხელების მღელვარებით.
მე მისთვის მნიშვნელოვანი ვარ. ის მოდის და მტოვებს.
ყოველი დილა მისი სახეა, რომელიც სიბნელეს ენაცვლება.
მან ჩემში გოგონა ჩაახრჩო და მოხუცი ჩემში
დღითი-დღე მისკენ მიიწევს, როგორც საზარელი თევზი.

Mirror

I am silver and exact. I have no preconceptions.
Whatever I see I swallow immediately
Just as it is, unmisted by love or dislike.
I am not cruel, only truthful‚
The eye of a little god, four-cornered.
Most of the time I meditate on the opposite wall.
It is pink, with speckles. I have looked at it so long
I think it is part of my heart. But it flickers.
Faces and darkness separate us over and over.

Now I am a lake. A woman bends over me,
Searching my reaches for what she really is.
Then she turns to those liars, the candles or the moon.
I see her back, and reflect it faithfully.
She rewards me with tears and an agitation of hands.
I am important to her. She comes and goes.
Each morning it is her face that replaces the darkness.
In me she has drowned a young girl, and in me an old woman
Rises toward her day after day, like a terrible fish.

პ. ს. ეს პლათის მეორე ლექსია, რომლის ჩემეულ თარგმანსაც ვაქვეყნებ, პირველი – "დილის სიმღერა" ბლოგზე (და ლიბ.გე-ზეც) უკვე დევს. სხვა ჯერ არც არაფერი გამომიქვეყნებია, ვინახავ...

Tuesday, November 10, 2009

ათვლა

დღეს ჩემი წიგნი სტამბას გადასცეს. 25 ნოემბერს ვნახავ და არა მხოლოდ ვნახავ, მისი წარდგენაც მომიწევს. სიმართლე ვთქვა, ამ უკანასკნელის გარეშე 25-მდე დარჩენილ ორ კვირას მშვიდად გავატარებდი. ძალიან განვიცდი. ორი ერთმანეთის საპირისპირო ემოცია მაქვს: სიხარულის და შიშის. წიგნის ხარისხი არ მაშინებს, ამ მხრივ არ ვღელავ. აი, დანარჩენი...
ყოველთვის მიჭირდა ყურადღების ცენტრში მოხვედრა, რაიმეს მთავარგმირობა... თუკი შესაძლებელია, ყოველთვის ვერიდები ისეთი რამის აღნიშვნას, სადაც ამ უხერხულობის გადატანა მომიწევს.
ლექსი დიდი აუდიტორიის წინაშე პირველად შარშან, ეროვნულ ბიბლიოთეკაში გამართულ "ებლიტფოს" კრებულის პრეზენტაციაზე წავიკითხე, თუ არ ვცდები, 25 ივნისს. ეს ლექსი "წვიმის სეზონი" იყო. ამ გამოსვლამდე უარი არაერთ შემოთავაზებაზე ვთქვი. მანამდე ვიწრო წრეში წამიკითხავს, სადაც ნაკლებად განვიცდიდი, რადგან თავს შინაურად ვგრძნობდი, ისევე როგორც ცოტა ხნის წინ – რადიოგადაცემის ჩაწერისას. თუმცა, ამჯერად მხოლოდ წაკითხვა არ მაღელვებს, მონოლოგების კრებულში ვწერდი: მკითხველთან შეხვედრის მოლოდინით გამოწვეული სენტიმენტების მართვას ვერ შევძლებ–მეთქი. ასეც არის.
ჩემი წიგნის წარდგინება არც კი ვიცი, როგორი იქნება, ამაზე ფიქრს ვერ ვახერხებ. დღეს საღამოს იმის შიშიც დამემატა, რომ ეს განცდები შეიძლება ჩემს მეგობარს გადავდო – ასე რომ ვეყრდნობი, ასე რომ მამხნევებს... იმედი მაქვს, ეს არ მოხდება!

შესაძლოა მათ, ვისაც აუდიტორიის წინ გამოსვლა ხშირად და სიამოვნებით უწევთ, ამ სტრიქონების კითხვისას გაღიმებოდათ, მე კი... თვალებს მაგრად დავხუჭავ და ისე გადავხტები :) ალბათ.

........
პ.ს. სავარაუდოდ წიგნის წარდგენა ერთი კვირით გადაიწევს, ასე რომ, ზუსტ ინფორმაციას მოგვიანებით დავწერ.

Monday, November 9, 2009

ერთი კვირა, კედელზე

სიმართლე ვთქვა, დღევანდელი გამოფენისთვის ნახატის შერჩევა გამიჭირდა. ახლა არჩევანზე წერაც მიჭირს, ამიტომ უბრალოდ: პოლ გოგენის "ბრეტონელი ქალი და ბატი წყლისპირას"
/და თუ მოკლედ: ბრინჯისთვის, რომელიც დამებნა/

9–15 ნოემბერი.

Wednesday, November 4, 2009

რომელისტი?

ბოლო დროს ბლოგებზე (და არა მხოლოდ) ხშირად მხვდება ჩანაწერები რელიგიურ თემაზე, მათი ავტორების ათეისტობის ან აგნოსტიკოსობის დაფიქსირებით, რაც ერთგვარი სიამაყითაც ხდება, რადგან ამ ჩანაწერების პათოსის მიხედვით არამოწმუნე ადამიანი მორწმუნესგან განსხვავებით განვითარების მაღალ საფეხურზე დგას. იგივე დამოკიდებულებას ხშირად არავირტუალურ გარემოშიც ვამჩნევ.
მე არ დავიწყებ რაიმეს მტკიცებას, უბრალოდ რამდენიმე ტენდენცია და კითხვა მინდა, ჩამოვწერო, უფრო მიზეზებზე დაფიქრების მიზნით:
გასული საუკუნის 90-იანი წლების დადგომისთანავე რელიგიურობის ერთგვარ მასობრივ მოდად ქცევას ახლა მოდად ქცეული არარელიგიურობა ენაცვლება. ეკლესიაში შედინების და მისგან გაქცევის "ორგანიზატორი" ძირითადად შვილების თაობაა. მშობლების თაობა, რომლის უდიდესი ნაწილი საბჭოთა პერიოდში რელიგიის გარეშე ცხოვრობდა, შვილების მიერ გაიკიცხა; ეკლესიისკენ მიმავალ გზაზე მათ შვილები უთითებდნენ, "წითელ" წარსულს საყვედურობდნენ. მშობლები მოექცნენ. უმეტესად.
დღეს ის თაობა, რომელიც ეკლესიისკენ მიილტვოდა, უკვე საშუალო თაობაა – თვითონ არიან მშობლები. მათი თინეიჯერი და ეს–ესაა თინეიჯერობიდან გამოსული შვილები კი ეკლესიას ტოვებენ.
რა შეიცვალა ამ 20 წელიწადში? აი, ამაზე ვფიქრობ.
რა მოლოდინი ჰქონდათ ღმერთისკენ მიბრუნებულებს? რა შესთავაზა მათ ეკლესიამ? როგორ იწამეს ღმერთი? და საერთოდ, როგორია (როგორც "ხილული შედეგი") მართლმადიდებლობა საქართველოს საზღვრებში. დიახ, საქართველოს საზღვრებში – შეზავებული ტრადიციებთან, ცრუმორწმუნეობასთან, სახელმწიფოებრივ იდეოლოგიასა თუ მოთხოვნებთან და ვინ იცის, კიდევ რასთან.
და დღეს მივიღეთ თაობა, რომელიც მშობლებს სიბეცეს საყვედურობს.
მიაჩნია, რომ რელიგია ჩარჩოა.
რომ ვერ განვითარდები, თუ გწამს.
მაგრამ:
* რატომ ხდება, რომ ჩარჩოდ რაიმეს მომნათვლელები ხშირად მოდური აზრის ჩარჩოში ექცევიან?
* რომ ხშირად ის, ვინც თავს ათეისტს უწოდებს, ათეიზმსა და აგნოსტიციზმს ერთმანეთისგან ვერ არჩევს? და არც სხვადასხვა რელიგიის შესახებ ფლობს თუნდაც ზოგად ინფორმაციას?
* რატომ თამაშობენ რელიგიურს და არარელიგიურს იმის მიხედვით, თუ რომელ სოციალურ წრეში მოხვდებიან?

და ბოლოს, მე ასე ვიტყოდი (თუნდაც თავთან მოსაუბრე):

რელიგია ჩარჩოა, როცა ქმნი.
და რელიგია თავისუფლებაა, როცა ქმნი.
გააჩნია ხედვის რაკურსს.

გამოაღე ჩარჩო.
გაიხედე მასში.

Tuesday, November 3, 2009

* * *

თურმე ნოემბერსაც აქვს კარგი საღამოები :)
ძალიან მადლიერი და გახარებული ვარ...

Monday, November 2, 2009

ერთი კვირა, კედელზე

ამ კვირის კედელზე ედგარ დეგას ნამუშევრებიდან ჩემთვის საყვარელს – მის ლა ლას გამოვფენ, ფერნანდოს ცირკიდან.

1879 წელს, პარიზში გამართული მეოთხე სურეალისტური გამოფენის კატალოგში შეტანისას ამ ტილოს სახელწოდებაში გოგონას სახელი ლოლად დაფიქსირდა.

მისი ისტორია კი ასეთია: გადმოცემის მიხედვით, შავკანიანი ან მულატი გოგონა, რომელსაც ლელა ან ლა ლა უნდა რქმეოდა, ცირკის ცნობილი მსახიობი იყო – მონმარტრის ცირკში გამოდიოდა, რომელსაც მოგვიანებით მედრანოს ამფითეატრი ეწოდა და არაერთი მხატვრისთვის ესკიზების შექმნის ადგილად იქცა.
დეგას სურათზე ლა ლას ნომერია ასახული – იგი ჭერიდან ჩამოშვებულ თოკზე კბილებით ჰკიდია.

2-8 ნოემბერი.

!


არ მიყვარს ნოემბერი.
და არ მიყვარს ირონიული ადამიანები /ასე თვითირონიულს/.

პ. ს. მინდა, სროლა ვიცოდე. სპორტული. გავატანდი ტყვიებს ნოემბრებს.

Sunday, November 1, 2009

ღია

ღია ბარათის წერისას მერამდენედ მოხდა – გაუთვალისწინებლად კონვერტში ჩავდე და დავლუქე. მგონი ხვალ გავხსნი. ერთადერთი წყვილი თვალისთვის, ალბათ.

ეს კი პარასკევის დრაფტიდან (მაინც ღია):
"ჩემი ლექსები ხანდახან პასუხები იყო.
რაღაცას მოგიყვები.
ჩემი და მთავარი ქუჩის კუთხეში, მთელი ბავშვობის მანძილზე, ფოსტა იყო. ახლა იქ ბანკია. ჩვენ ხშირად შევდიოდით ფოსტაში. დღესასწაულებზე მისალოც ბარათებს ვიღებდით, ჰოდა, ვგზავნიდით კიდეც. წერილებსაც ვიღებდით და ვგზავნიდით. კიდევ პრესას ვიწერდით. მრავლობითში – თუმცა, მე არ ვწერდი, მე ველოდი.. ძირითადად, დედას. შესასვლელიდან მარჯვნივ, დიდ ვიტრინასთან ხის მაგიდა იდგა. მაგიდაზე სამელნე და ბლანკები ეწყო. აღარ მახსოვს, რისი ბლანკები. იქაური სუნი მახსოვს – ქაღალდის, თუ მელნის. მაგრამ ისეთი, ახლა რომ ვერსად ვგრძნობ.. არ ვიცი, რატომ მომინდა ამის მოყოლა. იქნებ იმიტომ, რომ ბარათის წერას მხოლოდ ამ გარემოში შევძლებდი?
...
წაკითხულ წერილში იყვნენ გმირები, ჩემი ამბის თქმა რომ მოინდომეს. ამბის, რომელსაც "ჩვეულებრივი" სიტყვებით ვერ ვიტყოდი. ჰოდა, პასუხი გამოვიდა – სიზმარიც.

... კიდევ რაღაცას გწერდი, მაგრამ უცნაურად გაირითმა".